«ناپلئون» ریدلی اسکات و «فراری» مایکل مان به تازگی با اتهام تصاحب فرهنگی روبه‌رو شده‌اند که برای ۲ فیلمی که هر ۲ با تمرکز بر قهرمانان مرد سفیدپوست ساخته شده‌اند، شگفت‌آور به نظر می‌رسد.
منتقدان فرانسوی و ایتالیایی از تصمیم اسکات و مان در انتخاب بازیگران آمریکایی برای ایفای نقش نمادهای ملی خود انتقاد کرده‌اند. در حالی که خواکین فینیکس در نقش ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه بازی کرده و آدام درایور در نقش انزو فراری خودروساز ایتالیایی جلوی دوربین رفته است.
منتقد یک مجله ایتالیایی درباره بازی آدام درایور در کنار بازیگر اسپانیایی پنه لوپه کروز در نقش همسر فراری و شایلین وودلی آمریکایی در نقش محبوب وی نوشت: این گناه اصلی است؛ نه فقط برای اینکه آنها انگلیسی صحبت می‌کنند، بلکه برای اینکه با لهجه ایتالیایی حرف می‌زنند.
نشریه «GQ » فرانسوی هم شخصیت ناپلئون و همسرش ژوزفین (با بازی ونسا کربی) را عمیقاً دست و پا چلفتی، غیرطبیعی و خنده‌دار خواند و تاکیدش این بود که تماشای آنها که به زبان انگلیسی صحبت می‌کردند، کار را بدتر می‌کرد.
نظر پیرفرانچسکو فاوینو بازیگر ایتالیایی فیلم «جنگ جهانی Z » در مصاحبه با روزنامه بریتانیایی تلگراف هم این بود که مایکل مان می‌توانست یکی از بازیگران ایتالیایی مانند تونی سرویلو، آدریانو جیانینی یا والریو ماستندریا را به جای بازیگری از سن‌دیگو انتخاب کند.
وی افزود: اگر یک کوبایی نمی‌تواند شخصیتی مکزیکی باشد، چرا یک آمریکایی می‌تواند ایتالیایی باشد؟ این نگرش تحقیرآمیز است.
هالیوود در ساخت فیلم‌های تاریخی سابقه دیرینه‌ای دارد و بارها یک چهره مشهور خارجی را با بازی یک ستاره درجه یک خود، روی پرده برده و از بازی آنها به زبان انگلیسی هم استفاده کرده و جوایز متعددی هم گرفته است؛ از «اسپارتاکوس» و «بن هور» گرفته تا «گلادیاتور» ریدلی اسکات.
اما موضوع انتخاب بازیگران مناسب از نظر فرهنگی به ویژه در فصل جوایز، به یک موضوع داغ بدل شده است. بازیگران غیریهودی بردلی کوپر در فیلم «مایسترو»، کیلیان مورفی در «اوپنهایمر» و هلن میرن در «گلدا» به ترتیب برای ایفای نقش لئونارد برنشتاین آهنگساز، جی رابرت اوپنهایمر فیزیکدان و گلدا مایر نخست وزیر رژیم صهیونیستی که همگی یهودی بودند، به کار گرفته شده‌اند. یال سادات منتقد فیلم فرانسوی عنوان کرده آنچه این نقدهای جدید را متمایز می‌کند این است که افراد سفیدپوست در نقش افراد سفیدپوست ظاهر شده‌اند.
گفته می‌شود زمانی تعداد کمی بازیگران اروپایی مشهور برای ایفای نقش در یک حماسه تاریخی بزرگ وجود داشت، اما جهانی شدن صنعت فیلم تعداد زیادی بازیگر درجه یک در سطح بین‌المللی به وجود آورده که ژان دوژاردن، گیوم کانته و ماتیو آمالریک در فرانسه یا لوکا مارینلی و ریکاردو اسکامارسیو در ایتالیا از نمونه‌های آنها هستند و دیگر کارگردان‌های آمریکایی نمی‌توانند بهانه‌ای داشته باشند. از همین رو بسیاری از اروپایی‌ها این روزها از دیدن غصب تاریخ خود و فروخته شدن آن با لهجه آمریکایی به خودشان، خشمگین هستند.
سادات می‌گوید: دیدن خواکین فینیکس به‌عنوان یک ناپلئون انگلیسی‌زبان سخت‌تر از تماشای جانی دپ که در فیلم «ژان دوباری» میوین به زبان فرانسوی ناخوشایندی حرف می‌زد، نبود و موجب آزار نمی‌شد، اما یک حس برتری فرهنگی در این فیلم‌ها هست و این تصور را ایجاد می‌کند که ما هنوز به هالیوود بزرگ نیاز داریم تا تاریخ خودمان را به ما بگوید. این است که اهمیت دارد.
برای بیشتر مخاطبان فرانسوی و ایتالیایی که نسخه دوبله شده این فیلم‌ها را تماشا می‌کنند ممکن است موضوع جدی نباشد؛ کما اینکه «ناپلئون» ۵ میلیون دلار در فرانسه فروخته و «فراری» هم قرار است از ۱۴ دسامبر (فردا) در ایتالیا اکران شود و انتظار فروش خوبی برای آن وجود دارد.
منتقد «ریپابلیکا» نشریه مشهور ایتالیایی درباره «فراری» نوشته است: فیلمی زیبا است، اما تماشای آن با شخصیت‌هایی که انگلیسی با لهجه مضحک ایتالیایی حرف می‌زنند، عجیب است، اگر دوبله تماشا کنید، بهتر می‌شود.
۲۲۰۵۷
