عیسی حسن پور؛ متولد و بومی جزیر کیش و نامی آشنا برای بچه های کوچه و پس کوچه صفین قدیم کیش که امروز در کسوت دبیرهیئت ورزش های بومی و محلی کیش فعالیت می کند در گفت و گو یی فراهم آوردن زیرساخت های لازم را برای احیای بیش از پیش ورزش های سنتی و بومی و محلی که البته هرگز هم کهنه نمیشوند ضروری توصیف کرد. او پتانسیل های بالای جزیره، علاقمندان فراوان، استعدادهای درخشان و جذابیت برای گردشگران را دلایلی کافی می داند تا بتوان به یک مقوله از تمامی جهات رسیدگی و توجه کرد.
یکی ازعناصر ماندگار و کهن هر ملتی که ارتباط عمیق و ناگسستنی با ذائقه فرهنگی دارد، بازیها و سرگرمیهای بومی و محلی است که در بطن خود نمایانگر آیین و تاریخ گذشتگان است. توجه به بازیهای بومی و محلی به عنوان بخشی از تاریخ فراموش شده از گذشتگان یکی از مباحث مهم در حفظ فرهنگ یک جامعه است. بازی های بومی و محلی در زمره میراث معنوی یک جامعه تعریف میشوند که به تعاملات افراد و ارتباطات بیشتر آنها کمک شایانی میکنند. اما متاسفانه به مرور زمان و با توسعه جوامع دستخوش فراموشی شده اند. بنابراین برای زنده کردن تاریخ و حفظ فرهنگ اصیل یک جامعه احیای بازی های بومی و محلی ضرورتی انکارناپذیر است. تاریخ نشان داده که این بازیها، در ایجاد پایههای فرهنگی هر جامعهای نقش اساسی داشتهاند؛ به همین خاطر برای پیشرفت روحیه اجتماعی، نزدیک کردن انسانها به هم و ایجاد حس افتخار به ریشههای فرهنگی جامعه، همگی موظف به حفظ و توسعه بازیهای بومی هستیم.
بازیهای بومی، از اجزای یکپارچه و مهم فرهنگ مردم محسوب میشوند، امروزه ضرورت دارد همه ما با درک حساسیت روزافزون از میان رفتن بازیهای قدیمی و سنتی، از هر گونه حرکتی که سبب احیاء و ماندگاری این گونه بازیها میشود، استقبال و حمایت کنیم. باید گفت تنوع قومی و نژادی کم نظیر جزیره کیش یکی از دلایل به وجود آمدن و ظهورانواع مختلف بازیهای بومی و محلی است و نکته شایان توجه در این بین، پیوند میان جسم خاکی با روح تعالی خواه در شکل گیری بازیهای سنتی است که خود امتیاز ویژه ای در قیاس با بازیها و سرگرمیهای نوظهور به حساب میآید .بازیهای نواحی مختلف استان های جنوبی از آداب، ادبیات، رسوم محلی و اسطورههای کهن الهام گرفته شدهاند، به عبارت دیگر تمام این بازیها، با تأثیر پذیری از وصف حماسههای هر منطقه، به تبلیغ کردن نیکیهای انسان، گرامیداشت اخلاق و روح جوانمردی توجه شایسته ای دارند مانند آنچه در ورزش منطقه بومیان جزیره کیش در جریان است و هنوز بافت قدیمی و فرهنگ اصیل گذشتگان خود را حفظ کرده و بازی های بومی این منطقه را از دیگر نقاط کشور متفاوت نموده است.
به دلیل حساسیت موضوع و لزوم احیای بیش از پیش ورزش های بومی و محلی جزیره کیش به سراغ یکی از فعالان این حوزه رفتیم؛ عیسی حسن پور؛ متولد و بومی جزیر کیش و نامی آشنا برای بچه های کوچه و پس کوچه صفین قدیم کیش است. او علاوه بر مربی و بازیکن فوتبال، مسئول آموزش فوتبال به بومیان کیش و دبیرهیات ورزش های بومی محلی کیش نیز هست . ۴بار عنوان داری مربی برتر کیش؛ قهرمانی در لیگ فوتبال کیش درتمام رده ها ؛ سابقه بازی در منتخب کیش و حضور در چندین دوره جام حذفی کشور و لیگ ۳ کشور حکایت از کارنامه درخشان او در حوزه ورزش دارد.
آنچه در ادامه می خوانید ماحصل گفت و گوی ما با او ست:
حسن پور درباره تاریخچه بازی های بومی و محلی جزیره گفت: بازی های بومی و محلی در کیش قدمت دیرینه دارد و پدربزرگ ها و پدران ما این بازی ها را انجام می دادند و نسل به نسل به ما رسیده است.
وی ضمن معرفی بازی های: قبه، سطع، مكصى، كي رام، دایره، ملقاف و تیله به عنوان بازی های اصلی منطقه گفت : هر کدام از این بازی ها در سه یا چهارسبک قابل اجرا است و ممکن است قوانین، شکل و سبک آن در هر منطقه متفاوت باشد. حسن پور در پاسخ به این سوال که آیا ورزش بومی و محلی دریایی و ساحلی هم وجود دارد؟ گفت: بازی های ساحلی و دریایی مثل شنا جزء علاقمندی های لاینفک بچه های جنوب است ولی جز دریا متاسفانه امکاناتی برای انجام این ورزش ها فراهم نیست.
این فعال ورزش بومی جزیره استقبال جوانان و نوجوانان از بازی های بومی و محلی در کیش را باور نکردنی توصیف کرد و افزود: استقبال در میان بومیان کیش بی نظیر است و کیشوندان زیادی هم علاقمند به این ورزش ها هستند از زمانی که این ورزشها احیاء شد و تحت نظر هیئت فعالیتش را ادامه داد استقبال زیادی از این بازیها شده وروز به روز به طرفداراش اضافه شود خصوصا در بازی “کی رام” در بخش بانوان درخواست ها آنقدر زیاد است که فضای کافی برای آن نداریم.
حسن پور با اشاره به میزان علاقمندی و حتی استقبال شایان توجه از تماشای این بازی ها علی رغم نبود امکانات خاص گفت: در سال های گذشته ورزش های بومی و محلی کیش به همت چند نفر معدود زنده نگه داشته شد و این فرهنگ و سنت دیرینه علی رغم امتیازاتی که می توانست برای حوزه های مختلف جزیره کیش به ویژه حوزه گردشگری به همراه داشته باشد، متاسفانه مهجور مانده بود. اما خوشبختانه بعد از تاسیس هیئت ورزش های بومی و محلی کیش فعالیت های هیئت هدفمند و برنامه ریزی شده انجام می شود هر چند هنوز هم کاستی های زیادی وجود دارد.
دبیرهیات ورزش های بومی محلی کیش در بخش دیگری از سخنان خود از لزوم فراهم آوردن زیر ساخت ها سخن گفت و افزود : به هر شهری سفر کنید اهمیت خاصی برای بازی های بومی و محلی قائل می شوند و در جهت رشد و پیشرفت آن تلاش می شود. باید مسئولان زیرساختهای این ورزش را در منطقه بومیان فراهم کنند وامکانات وابزارهای مورد نیاز را در اختیار هیات قراردهند نکته مهم باز گذاشتن دست مسئولان هیئت و دادن اختیارات بیشتر به متولیان این بازی ها در همه زمینه ها است.
این مربی بازیهای بومی و محلی زنده نگه داشتن فرهنگ، سنت و آداب و رسوم بومیان را یکی از عناصر مهم زندگی امروز دانست و گفت: ایران دارای فرهنگ و اصالت غنی است و درهمه جای دنیا متولیان فرهنگی سعی می کنند اصالت و فرهنگ بومی شهر و کشور خود را حفظ کنند. این موضوع از جهات مختلف به سود آن شهر است. ما هم دوست داریم به این بازی ها و فرهنگ ها اهمیت داده شود، بعید می دانم در هیچ جای ایران چنین بازی هایی با این حجم از استقبال و تماشاگر برگزار شود.
وی از فرهنگ سازی و ایجاد روحیه تیمی به عنوان یکی از نتایج موثر روی آوردن کودکان و نوجوانان به ورزشهای بومی یاد کرد و گفت: این بازیها اکثرا اجتماعی و تیمی انجام می شود و خبر خوب آنجاست که در این مدت توانستیم با برگزاری تمرینات و مسابقات مختلف و متنوع بچه ها رو از فضای مجازی دور نماییم.
این بازیکن فوتبال در پاسخ به سوالی درباره سابقه برگزاری جشنواره های بومی و محلی در کیش و اینکه آیا امسال چنین برنامه ای در دستور کار مدیران وجود دارد یا خیر؟ ادامه داد: از سال ۹۰ مرتباً به صورت سالیانه در جشنواره ها شرکت می کنیم و امروز هم این موضوع بواسطه حمایت های خانه بومیان کیش و آقای جاسم پور و پیگیری های هیئت ورزش های بومی و محلی پررنگترشده و تقریبا درتمام مناسبت ها فعالیت داریم. مسئولان هم برنامه های زیادی در این بخش تدارک دیده اند.
دبیرهیات ورزش های بومی محلی کیش درباره تاثیر ورزش ها و بازی های مدرن در کمرنگ شدن بازیهای بومی و محلی گفت: بازیهای مدرن ورایانه ای نه تنها برکم رنگ شدن بازیهای محلی نقش داشته بلکه این بازیها تحرک وجنب جوش رو از بچه ها گرفته وآسیبهای زیادی به بچه ها خواهد زد. در این بین نقش خانواده ها در ترغیب فرزندان به پرداختن به ورزش و برنامه ریزی مسئولان برای پر کردن اوقات فراغت نکته مهمی است.
حسن پور در پاسخ به این سوال که از نظر زیرساخت ها و امکانات ورزش های بومی، کیش امروز چه وضعیتی دارد، گفت: در حال حاضر زمین و جایی که بازی می کنیم محلی در صفین قدیم است و زمین خاصی وجود ندارد و امکانات دیگری هم نداریم. وی با ذکر این نکته که جذابیت بازیهای بومی و محلی به زمین های خاکی و بازی کنار ساحل است و پتانسیل برگزاری مسابقات در بخش بومی محلی، فوتبال، والیبال ساحلی و … وجود دارد گفت : زمینهای ساحلی میرمهنا چند سالی است که مورد توجه قرار نمی گیرد، فاقد ماسه است، تورهای زمین والیبال مشکل دارد و نیازمند رسیدگی و بازسازی اساسی است.
مربی بازیهای بومی همچنین به نقش بازی های بومی و محلی در جذب گردشگر اشاره کرد و گفت: بازی های بومی و محلی تاثیر به سزایی در توسعه گردشگری خواهد داشت. این بازی ها به دلیل تنوع و جذابیتی که ایجاد می کند و به معرفی فرهنگ منطقه می پردازند برای گردشگران همیشه جذاب است و اصولا گردشگران دوست دارند رویدادهایی را ببینند که قبلا ندیده اند. اگر دقت کنید امروز گردشگرانی که به کیش سفر می کنند اولین جایی که برای تفریح انتخاب می کنند منطقه بومی نشین است آنهم بخاطر بافت قدیمی منطقه واین نشانگراین است که مردم آنقدرها هم به دنبال مدرنیته نیستند، از سوی دیگر برگزاری اردوهای ورزشی با کشورهای حوزه خلیج فارس به دلیل اشتراکات زیاد بازیهای بومی و محلی این مناطق می تواند روشی باشد که بوسیله آن فرهنگ و آداب و رسوم جزیره را به جهان معرفی کنیم.
وی در توضیح بیشتر به بازی های بومی و محلی کشورهای همجوار نیز اشاره کرد و گفت: اگر برنامه ریزی ها اصولی باشد اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس بازی های بومی محلی را انجام می دهند مانند امارات شهرعجمان و کویت هم مرکز این بازی ها است. می توان برای برگزاری این بازی تعامل داشت و کیش را هر چه بیشتر در مجامع بین المللی و منطقه مطرح کند.
حسن پور با بیان اینکه استعدادهایی که در جزیره کیش حضور دارند منحصر به فرد هستند و به همین خاطر هدف ما در نهایت خوشحالی بچه ها است به غیر از این هدف دیگری نداریم افزود: هیئت تشکیل شده و خوشبختانه خانواده ها به ما اعتماد دارند و دوست داریم ورزش بومی و محلی کیش را توسعه دهیم. امروز تقریبا هفت مربی درحال فعالیت واموزش به علاقمندان هستند ودرحفظ این میراث به ما کمک می کنند اما همانطور که گفته شد نداشتن سالن و غیر قابل استفاده بودن زمینهای ساحلی و ابزار و وسایل مورد نیاز که تا حد امکان توسط رئیس هیات آقای ثاقب فرد مهیا می شود امکان فعالیت های گسترده و در حد پتانسیل هایی که وجود دارد را به ما نمی دهد و در مجموع مسئولان باید بیشتر به فکراین منطقه و احیای ورزش های سنتی و بومی باشند. ورزش بومی و محلی کیش با این حجم از علاقمندان نباید تنها جنبه سرگرمی داشته باشد. شرایط مناسب وجود دارد و تنها نیازمند مدیریت و برنامه ریزی است.البته نه تنها ورزش بومی محلی بلکه برای ارتقاء و پیشرفت هررشته ورزشی باید آموزش پایه صورت گیرد تا اصولی وماندگار شود و ما هم همین سعی را داریم.
دبیرهیات ورزش های بومی محلی کیش در پاسخ به این سوال که چه انتظاری از مسئولان سازمان منطقه آزاد کیش دارید؟ گفت: خوشبختانه مسئولان هم با ما هم نظر هستند و زنده نگه داشتن بازیهای بومی ومحلی را حافظ هویت ومیراث کیش می دانند که در پیشرفت جزیره تاثیر دارد،اما انتظارما از این بیشتر است بایستی از این ورزش ها حمایت های عملی صورت گیرد. برطرف کردن مشکلات زیرساختی از نظر سالن و زمین و تجهیزات از جمله دغدغه های فعالان این حوزه است تا بتوانیم با قدرت و انگیزه بیشتری این مسیر را ادامه دهیم.
و در آخر …
جزیره کیش با توجه به شرایط و ظرفیت ها و تنوع جمعیتی که از آن برخوردار است هم می تواند پایگاهی فراگیر برای برگزاری و فعال سازی ورزش های بومی و محلی اقوام مختلف ایرانی در درون خود باشد، هم مرکزی برای برگزاری مسابقات مختلف استان های کشور به خصوص استان های جنوبی ایران که تحقق آن، همت و برنامه ریزی مسئولان را می طلبد. ترویج بازیهای بومی محلی، در اختیار قرار دادن زمین بازی در کنار معرفی بازیهای بومی محلی توسط موسسه ورزش و حتی ورود بخش خصوصی برای سرمایه گذاری میتواند از جمله برنامه هایی باشد تا بتوانیم آینده روشنتری را در حوزه بازیهای بومی محلی در جزیره کیش شاهد باشیم. خوشبختانه هنوز در جزیره کیش بازیهای بومی و محلی از یاد نرفتهاند اما در شهرها این امر کم کم به تاریخ میپیوندد لذا باید برای احیاء بازیهای بومی و محلی با توجه به مزیتهای فراوانشان بکوشیم. بازی های بومی و محلی مانند لباس، موسیقی، گویش و… در زمره فرهنگ ما مردم کیش است که هر کدام برای ترویج آن مسئولیتی بر عهده داریم.
