پژوهش باید بنیاد کار سینمایی تلقی شود/ جایزه پژوهش سال هم برای سینماست و هم درباره سینما

اکبر نبوی در گفت وگو با خبرنگار سینمایی بارز نیوز در پاسخ به این پرسش که ضرورت برگزاری جایزه پژوهش سال سینما در چیست، گفت: هر فعالیت جمعی به ویژه فعالیت‌هایی که یک پیوند محکم، معنادار و هدف‌مند با منافع ملی و عموم مردم دارند مانند تولید یک اثر سینمایی که کاری جمعی است، طبیعتا و منطقا هر اندازه برای آن پژوهش و تحقیق صورت بگیرد، هم بنیادها و ساختارهای آن رو به تعالی می‌روند و هم بر تولید آثار تاثیر مثبت می‌گذارد؛ به ویژه برای موضوعات اجتماعی، تاریخی، سیاسی، دفاع مقدس و تربیتی که قرار است دستمایه کنشگری داستان و سپس تبدیل آن به فیلمنامه قرار بگیرند، بسیار اهمیت پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: در حقیقت تحقیق و پژوهش باید بنیاد کار سینمایی تلقی شود. زمانی که با چنین ضرورت انکارناپذیری روبه‌رو می‌شویم، طبیعتا مسئولان برای پژوهش در حوزه سینما باید یک جایگاه خاصی را ایجاد و به آن توجه ویژه کنند. به همان اندازه که در طول سال برای تولید یک اثر سینمایی یا مجموعه‌ای از آثار وقت و انرژی می‌گذارند و هزینه‌های مادی و معنوی صرف می‌کنند، باید پژوهش را نیز در چنین جایگاهی قرار دهند.

سینما به جز کارکردهای تفریحی همنشینی وسیعی با منافع مردم و آینده فرهنگ و ادبیات کشور دارد

عضو شورای سیاست‌گذاری پنجمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران تاکید کرد: سینما به عنوان یک رسانه در کنار رسانه‌های دیگر به جز کارکردهای تفریحی اعم از پُر کردن اوقات فراغت، همسایگی و همنشینی وسیع و غیرقابل انکار با منافع توده‌های مردم و آینده فرهنگ و ادبیات کشور دارد. متاسفانه مسئولان سینمایی و خانواده سینما که من هم عضوی از این خانواده هستم، به این جایگاه توجه نمی‌کنیم و سینما را امری بسیار پیش پا افتاده می‌بینیم.

وی با اشاره به اینکه تاثیر برگزاری جایزه پژوهش سال سینما به گونه‌ای که در چهار دوره پیشین برگزار شده است شاید به ۱۰ درصد هم نرسد، مطرح کرد: اگر هم‌سخنی، هم‌افقی، هم‌زبانی و اشتراک معنا میان سه صنف اصلی خانه سینما یعنی صنوف تهیه‌کنندگان، کارگردانان و فیلمنامه‌نویسان با مسئولان سینمای کشور، مسئولان دولتی و نهادهای عمومی مانند حوزه هنری و شهرداری که در حوزه سینما به اشکال مختلف حضور دارند و حتی صداوسیما حاصل شود، در طول سال همیشه و پیوسته متوجه اهمیت پژوهش هستیم.

این منتقد سینما با تاکید بر این نکته که پژوهش بسیار اهمیت دارد و باید تبدیل به ملکه درونی شود، اظهار کرد: من اگر بخواهم فیلمنامه بنویسم صرفا نباید به تخیل و ملاحظات فردی خود اکتفا کنم بلکه باید مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای داشته باشم، پژوهش و تحقیق کنم و نتیجه آن را در قالب فیلمنامه خوب عرضه کنم تا تهیه‌کننده‌ای هم که می‌خواهد آن اثر را بسازد، مطمئن باشد که فیلمنامه‌نویس ابعاد مختلف موضوع و مساله‌ای را که درباره آن فیلمنامه نوشته، به دقت و شایستگی کاویده است.

یک ضلع دیگر در ارتباط با پژوهش، دانشکده‌های سینمایی هستند که نسبت به این موضوع کم‌کاری داشته‌اندنبوی یادآور شد: اگر این اتفاق رخ بدهد؛ نقش، ارزش و تاثیر جایزه پژوهش سال سینما حتما افزایش پیدا می‌کند. ناگفته نماند یک ضلع دیگر در ارتباط با پژوهش، دانشکده‌های سینمایی هستند که نسبت به این موضوع کم‌کاری داشته‌اند. نهادهای دولتی و عمومی سینما، دانشکده‌های سینمایی و خانواده سینما سه ضلعی را تشکیل می‌دهند که اگر اهمیت و ارزش پژوهش به نیاز و ملکه درونی آنها شود، آن زمان می‌توانیم بگوییم سینما در یک مسیر درست برای تولیدات سینمایی قدم برمی‌دارد. در غیر این صورت هزار بار جایزه پژوهش سال سینما هم برگزار کنیم، اتفاقی رخ نمی‌دهد و چندان قابل توجه و اهمیت نخواهد بود.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه جایزه پژوهش سال سینمای ایران باتوجه به شرایطی که سینمای کشور دارد و در وضعیتی که تولیدات سینمایی قرار دارند، باید هم درباره سینما و هم برای سینما باشد، بیان کرد: منطقا رویکرد این جایزه باید هم پژوهش‌هایی درباره سینما و هم پژوهش‌های برای سینما را دربربگیرد. چون سینما هنر/ رسانه‌ای چند ساحتی، پیچیده، ظریف و چندلایه است. چنین موقعیت ممتاز و ویژه‌ای، نیازهای سینما را نیز از نظر پژوهش، متکثر و متنوع می‌کند.

کسانی را داریم که آثار ضعیفی تولید می کنند، آثارشان فروش خوبی ندارد ولی متاسفانه، چرخه فیلمسازی ضعیف‌شان به شکل پیوسته ادامه دارداین منتقد سینما افزود: متاسفانه چون سینما هنر جلوه است و کسانی که در حوزه سینما فعالیت می‌کنند (اعم از هنرمندان شاخه‌های مختلف و تکنسین‌های سینما) برخلاف هنرمندان نقاش، خوشنویس، مجسمه‌ساز و حتی نویسنده یک رمان و شاعر، به سرعت به یک شهرت اجتماعی می‌رسند و چون این شهرت را در زمانی کوتاه کسب می‌کنند، حس همه چیزدانی به آن‌ها دست می‌دهد و شوق برای خواندن و آموختن در آن‌ها رو به نزول می‌گذارد.

نبوی تاکید کرد: یک رمان‌نویس حتما باید بسیار خون دل بخورد تا یک اثر خوب عرضه کند و تفاوتی هم ندارد که اثرش تاریخی باشد یا ملودرام و عاشقانه. اگر رمان‌ش واجد ارزش‌های تکنیک داستانی و اصول دراماتیک نباشد که مردم به آن توجه نشان می‌دهند، هر ناشری قبول نمی‌کند اثرش را منتشر کند اما در سینما متاسفانه اینگونه نیست. ما در این حوزه کسانی را داریم که آثار ضعیفی تولید می کنند، آثارشان فروش خوبی ندارد ولی متاسفانه، چرخه فیلمسازی ضعیف‌شان به شکل پیوسته ادامه دارد.

عضو شورای سیاست‌گذاری پنجمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران در پایان خاطرنشان کرد: البته من معتقد نیستم که اگر فیلمی پُرفروش بود، الزاما واجد ارزش‌های فرهنگی و هنری است. از سوی دیگر بر این باورم که ارزش افزوده فرهنگی و هنری یک اثر سینمایی شایسته، نه در زمان کوتاه، بلکه در یک فرآیند قابل توجه، خود را نمایان می‌کند. و من آثاری را که دستاوردهای فرهنگی و هنری برای کشور دارند، حتی اگر فروش هم نکنند به شدت واجد ارزش می‌دانم. در نتیجه جایزه پژوهش سال سینما حتما باید درباره سینما هم باشد.