به گزارش خبرنگار سینمایی بارز نیوز، بسیاری از سینماگران معتقدند که امروزه یکی از حلقه‌های مفقوده سینمای ایران، خلاء گونه است و این امر باعث شده لطمه های فراوانی به ساختار صنعتی سینما وارد شود. به دنبال این خلاء با پدیده‌ای به نام یک‌دست شدن آثار سینمایی روبرو هستیم. گاهی فیلمسازان با پیروی از سبک فیلم‌های کارگردان‌هایی که موفق به دریافت جایزه در سال‌های گذشته جشنواره‌ها شده‌اند به این شباهت دامن می‌زنند و تکرار این پدیده چیزی جز دلزدگی و عدم‌جذابیت را برای آثار سینمایی به دنبال ندارد.
حیات و ضرورت فیلم کوتاه به تجربه‌گرایی و تنوع آن است و در این صورت است که می‌تواند مخاطب بیشتری را جذب کند. از این رو اهمیت پرداختن به گونه در سینمای کوتاه ضرورت پیدا می‌کند تا در کنار موفقیت‌های بین‌المللی، مخاطب را نیز با این حوزه آشتی دهد. در همین راستا، درباره تنوع گونه و اهمیت آن در فیلم کوتاه با برخی از تدوینگران سینما همچون محمد نجاریان، عماد خدابخش و موحد شادرو به گفت‌وگو نشستیم.
اتفاق خوبی است که جشنواره فیلم کوتاه بر ژانر تاکید دارد
محمد نجاریان، تدوینگر سینما، درباره اهمیت گونه در فیلم کوتاه گفت: اتفاق خوبی است که جشنواره فیلم کوتاه بر ژانر تاکید دارد. در حال حاضر در سینما، تجربه‌های ژانری کمتری را شاهد هستیم و این خوب است که فیلمسازان در گام های اول و زمانی که می‌خواهند کار فیلمسازی را آغاز کنند، تجربه‌هایی در زمینه ژانر به دست بیاورند و در ادامه مسیر فیلمسازی، از آن تجربه‌ها استفاده کنند.
وی افزود: البته همانقدر که نداشتن تجربه، نکته‌ای منفی است، تبلیغ و پرداختن صرف به ژانر نیز منفی است. اگر تبلیغات و تولیدات را به سمت ژانر ببریم، از آن طرف بام افتادن است و باید مراقب باشیم تجربه‌ای که در سینمای اجتماعی داشتیم، تکرار نشود.
تدوینگر فیلم سینمایی درخت گردو درباره برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران گفت: یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این جشنواره باید به آن توجه شود، بحث نمایش اولیه (پریمیر) است؛ یعنی باید این طور باشد که فیلم‌ها در اولین نمایششان در جشنواره شرکت کنند. باید این قانون به جشنواره اضافه شود و فیلمسازان در تقویم سینمایی، برای اولین نمایش فیلم خود در این جشنواره برنامه‌ریزی کنند و بعد در جشنواره حاضر شوند. اگر این موضوع به جشنواره برای سال‌های آینده اضافه شود، جشنواره فیلم کوتاه تهران به سمت حرفه‌ای‌تر شدن و بهتر شدن پیش می‌رود.
تدوینگر فیلم سینمایی عرق سرد درباره تفاوت تدوین در سینمای بلند و کوتاه گفت: همان‌طور که خود فیلم کوتاه در طول این سال‌ها شکل حرفه‌ای‌تری به خود گرفته و جنس فیلم‌های تولیدی از لحاظ فنی به سینمای بلند نزدیک شده، در بخش تدوین هم این اتفاق افتاده و تدوین‌ها به مرور زمان شکل حرفه‌ای‌تر و بهتری پیدا کرده‌است. همیشه معتقدم به دلیل اینکه در فیلم کوتاه زمان کمتری داریم، تدوین مهم‌تر است. چون باید دقیق، به اندازه و در موجزترین حالت ممکن اطلاعات منتقل شود و شاید دقتی که در فیلم کوتاه لازم است در برخی مواقع بیشتر از فیلم بلند باشد.
فضای فیلم کوتاه، دوستانه‌تر و اصیل‌تر است
عماد خدابخش، تدوینگر سینما، درباره اهمیت ژانر در فیلم کوتاه گفت: فکر می‌کنم مسئله ژانر فقط به فیلم کوتاه تعلق ندارد. البته از ابتدا در فیلم کوتاه و بلند، تنوع ژانر وجود داشته و بحث عرضه، پخش و جشنواره‌ها روی این قضیه به مرور تاثیر گذاشته است و منجر به این شده که تنوع ژانر در ایران را به آن شکل که امروز در سینمای جهان می‌بینیم، کمتر داشته باشیم. تنوع ژانر در آثار سینمایی در سلیقه مخاطب نیز تاثیرگذار است و در دهه ۷۰ در سینمای ایران (چه در فیلم کوتاه و فیلم بلند) شاهد تنوع ژانری بیشتری در شکل کلی سینما بودیم ولی اکنون تنوع ژانر کمتر شده است.
وی درباره برگزاری سی‌ونهمین جشنواره فیلم کوتاه تهران عنوان کرد: در همه جشنواره‌ها چالش انتخاب فیلم‌ها و داوری آثار وجود داشته و جشنواره فیلم کوتاه نیز از این قاعده مستثنی نیست. جشنواره فیلم کوتاه تهران از نظر تعداد فیلم‌های متقاضی و جامع و کامل بودن، رقیب خاصی ندارد و شاید غیر از جشن خانه سینما، جشنواره‌ای به این شکل تخصصی نداشته باشیم. از این رو این جشنواره برای فیلمسازان اهمیت فراوانی دارد.
تدوینگر فیلم سینمایی زالاوا افزود: این جشنواره در دوره‌های مختلف با توجه به سیاستی که پیش از برگزاری آن دوره وجود داشته، فیلم‌ها و ترکیب هیات انتخاب و داوری متناسب با آن دوره چیده شده و گاهی ممکن است در این میان برخی فیلم‌ها آن‌طور که باید دیده نشده باشند. تصور می‌کنم هرچه این سیاست‌گذاری شفاف‌تر پیش برود و در چینش و ترکیب هیأت انتخاب و داوری دقت شود، بهتر است.
خدابخش با بیان اینکه در گزینش هیأت انتخاب و داوری نباید درگیر اسم‌ها باشیم، یادآور شد: لزومی ندارد اصراری به حضور افراد سرشناس در داوری‌ها داشته باشیم. در این سال‌ها تجربه ثابت کرده که جریان فیلم کوتاه به واسطه ذات فیلم کوتاه، کار خود را انجام می‌دهد و مسیر خود را به خصوص در شکل مستقل خود پیدا می‌کند. چه بهتر که در همان شروع بتوان از آنها حمایت کرد تا این آثار هم دیده شوند و از ارزش کار و تلاششان قدردانی شود. این موضوع برای فیلمسازان بسیار تاثیرگذار و امیدوارکننده است.
تدوینگر فیلم سینمایی تی‌تی درباره تفاوت تدوین در فیلم کوتاه و بلند گفت: در نسل جدید فیلمسازان فیلم کوتاه، استعدادهای درخشانی در زمینه تدوین داریم که برخی از آنها با کسب تجربه، کم‌کم وارد سینمای بلند شده‌اند. البته ممکن است ورود به عرصه فیلم بلند مزیت محسوب نشود و صرفا بحث کسب تجربه در شکل دیگری از سینما باشد. کار تدوینگر در هر دو شکل فیلم بلند و کوتاه از لحاظ دانش، تفاوت چندانی ندارد، شاید در این میان کمی تجربه به کمک بیاید.
وی افزود: مسئله اصلی این است که در فیلم کوتاه نوعی تجربه‌گرایی و خلوص وجود دارد اما در سینمای بلند، جنبه صنعتی و تجاری آن مطرح است که در فیلم کوتاه کمرنگ‌تر است. این موضوع مختص تدوین نیست و می‌تواند شامل همه بخش‌ها شود. عوامل فیلم کوتاه معمولا به دنبال کسب تجربه هستند و می‌خواهند مدل‌های دیگری از سینما را تجربه کنند، بنابراین شاید همانند فیلم بلند، درگیر مناسبات حرفهای نباشند. فضای فیلم کوتاه، ضمن حرفهای بودن، به دلیل ارتباط میان افراد، شکل دوستانه‌تر و اصیل‌تری دارد.
به تنوع ژانر در فیلم کوتاه نیاز داریم
موحد شادرو، تدوینگر سینما و تلویزیون درباره اهمیت ژانر در فیلم کوتاه گفت: تنوع ژانر، نقطه گم شده در سینما و از ملزومات است. در حال حاضر در سینمای جهان، فیلمسازان فیلم کوتاه از بحث محتوا عبور کرده‌اند و چگونگی ارائه محتوا اهمیت پیدا کرده است.
وی افزود: با توجه به پیشرفت های فنی، نرم‌افزارها و دوربین‌های به‌روز در اختیار کارگردان‌ها قرار داده می‌شود و به فیملسازی بهتر کمک کرده‌اند. اکنون باید فضایی ایجاد شود که فیلمساز، انگیزه حرکت به سمت ژانر را پیدا کند. این موضوع واقعا نیاز است و نبود تنوع آن نوعی خلاء است. در فیلم‌های کوتاه جهان نیز ژانرهای مختلف تجربه می‌شود اما در سینمای کوتاه ایران، اکثرا به ژانر اجتماعی پرداخته می‌شود.
تدوینگر فیلم سینمایی کارگر ساده نیازمندیم درباره برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران عنوان کرد: این جشنواره را از چند نظر می‌توان بررسی کرد. از یک سو، این جشنواره، جشنواره‌ای دولتی است و طبیعی است که نگاه‌های متفاوت در این جشنواره حضور داشته باشند، در همه جای دنیا این رویکرد درباره جشنواره‌ها وجود دارد اما بهتر بود شرایطی بوجود می‌آمد که فیلمساز بتواند ایده‌ها و حرفهای مختلفی را کار کند.
شادرو ادامه داد: شاید گزینش موضوعی، چندان مطرح نباشد. چون تنها جایی که فیلمسازان می‌توانند همان چیزی را بسازند که در ذهنشان می‌گذرد، جشنواره فیلم کوتاه تهران است. پیشنهاد می‌کنم که آثار، با موضوعات آزادتر کار شود. همچنین چندین سال است که برخی فیلم‌های خوب به جشنواره راه پیدا نمی‌کنند که شاید به دلیل موضوع آن فیلم باشد. البته این گونه نیست که قابل پخش نباشند و خط قرمزها را رد کرده باشند. شاید تصمیم جشنواره این بوده که از دو فیلم، آن فیلمی که رویکردش به جشنواره نزدیک‌تر بوده انتخاب شود. شاید یک فیلم، بهتر و خوش ساخت‌تر بوده ولی موضوعش مورد تایید یک جشنواره دولتی نباشد. امیدوارم فضای ساخت فیلم کوتاه بازتر شود و فیلم‌ها با رویکردهای مختلف در جشنواره فیلم کوتاه تهران شرکت کنند.
وی افزود: تفاوت میان فیلم‌های بلند و کوتاه زیاد است اما مهم‌ترین آن، این است که در فیلم کوتاه، در یک زمان کوتاه باید بر روی یک موضوع واحد تمرکز کرد و دیگر این فرصت نیست که داستانک‌های دیگری بیاورید تا داستان اصلی را پیش ببرید. به نظر من فیلم کوتاه، هم حسن است و هم قالب بیان هنری متفاوت؛ به این شکل که فیلمساز حرفی دارد که در زمان محدودی قابل ارائه است و نیاز نیست که فیلم ۱۰۰ دقیقه‌ای بسازد تا حرفش را بزند.
سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذر پندار از ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۱ برگزار می‌شود.
