آیا مسکو و پکن به سمت اتحاد نظامی می روند؟

مقامات عالی آمریکا بارها اعلام کرده اند که به دنبال تشکیل اتحاد های قوی تری علیه روسیه و چین است و در مقابل رهبران مسکو و پکن نیز از تقویت روابط خود در مقابل واشنگتن سخن به میان آورده اند.

چند روز پیش در ششمین همایشی سیاسی دو کشور با عنوان «روسیه و چین: همکاری در عصر جدید» که در مسکو برگزار شد بار دیگر دو طرف بر  ضرورت اتحاد مسکو – پکن در مورد مسائل جهانی که به گفته تحلیلگران مقصود اصلی آمریکا است، تاکید کردند.

  سرگئی لاوروف وزیرامورخارجه روسیه در این همایش گفت: با خرسندی اعلام می کنم که مسکو و پکن در اکثر مسائل جهانی ازجمله حفظ ثبات راهبردی بین المللی، کنترل تسلیحات و مبارزه با تروریسم مواضع مطابق با یکدیگر دارند.

وی افزود: ما در چارچوب های چندجانبه و سازمان هایی همچون سازمان ملل، سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس، گروه ۲۰ کشور صنعتی و مجمع اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام با یکدیگر همکاری سودمند و ثمربخش داریم.

لاوروف گفت: دو کشور (روسیه و چین) اقدامات خود در مساله سوریه، حل و فصل مساله افغانستان، عاری سازی شبه جزیره کره از سلاح هسته ای و برجام را هماهنگ می کنند و خواهان توسعه صلح و پیشرفت منطقه آسیا و اقیانوس آرام و ایجاد مکانیسم تامین امنیت برابر و یکسان مبتنی بر رویکردهای غیربلوکی هستند. 

  «ضرورت اتحاد چین و روسیه»  در اظهارات «شی جین پینگ» رییس جمهوری خلق چین و «ولادیمیر پوتین» رییس جمهور روسیه نیز اخیرا تاکید شده است که در تازه ترین گفت و گوی تلفنی مطرح شد.

اظهارات طرفین نشان می دهد که نه تنها کاهش و یا قطع ارتباطی رخ نخواهد داد بلکه دو طرف مصمم هستند مناسباتشان را در عرصه های مختلف بخصوص در برابر آمریکا تقویت کنند.

هر دو طرف بر این نکته تاکید کرده اند که روابط آنها به رغم همه فراز و فرودها قوی خواهد ماند و دو کشور هرگز دچار شکاف نخواهند شد.  در ایالات متحده، اما مقامات این کشور می گویند که به دنبال تشکیل «ائتلاف های قوی تر»  علیه چین و روسیه هستند.

در این شرایط برخی تحلیگران غربی این موضوع را مطرح کرده اند که همین حالا هم اگر به چه به صورت غیررسمی روسیه و چین یک اتحاد نظامی تشکیل داده اند تا ایالات متحده را از منافع ژئوپلیتیکی خود خارج کنند هر چند تحلیگران روس این ادعا را قاظعانه رد می کنند.

یکی از این کارشناسان غربی«یواخیم کراوز»، دانشمند علوم سیاسی آلمان است که ادعا می کند روسیه و چین یک اتحاد نظامی تشکیل داده اند “با این حال به عقیده تحلیلگران روسی، در واقع هیچ سندی وجود ندارد که در عمل به ظهور چنین بلوکی شهادت دهد.

“واخیم کراوز کارشناس سیاسی آلمانی معتقد است: روسیه مدل هایی از تجهیزات مانند سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ و جنگنده سوخو- ۳۵  را به پکن عرضه کرده و همچنین در ایجاد سامانه دفاع موشکی چین نیز مشارکت دارد که این خود نشانه ای از تقویت روابط نظامی دو کشور است.

به گفته وی مسکو و پکن در موضوعات اوکراین و تایوان دشمن اصلی خود را ایالات متحده می دانند که در حال توسعه شبکه ای از اتحاد های نظامی خود است. “

طبق شاخص جهانی فایرپاور( Firepower ) روسیه و چین بعد از ایالات متحده  به ترتیب دارنده بیشتر سلاح قدرتمند هستند. بر اساس این شاخص، نیروهای مسکو و پکن مشترکا در مقایسه با نیروهای آمریکایی از نظر تعداد و همنیطور سلاح هسته ای سرتر هستند.

اما «سرگئی کیزیون»، رئیس سابق ستاد منطقه نظامی لنینگراد  معتقد است ، حتی تصور اهداف نظامی – سیاسی مشارکت چین با روسیه در جنگی از این نوع دشوار است.

وی تصریح کرد: به نظر من تصور یک درگیری نظامی واقعی برای من بسیار دشوار است که در آن نیروهای مسلح فدراسون روسیه و چین به عنوان بخشی از یک گروه ائتلاف از نیروهای تحت رهبری یک فرمانده کل قوا، برای برخی اهداف مشترک بجنگند.

به گفته کارشناسان روس، هیچ نیروهای مسلح مشترک، ستاد سازماندهی و همینطور فرمانده کل، ترتیب فرماندهی نیروها و نیروها و ابزارها مشخص نشده  و عملا کاملاً کاری انجام نشده است که حرف از اتحاد نظامی دو کشور زد و در صورت عملی شدن این موارد می توان گفت  که یک اتحاد نظامی واقعی ایجاد شده است.

به نظر «زاپارنکو» تحلیلگر نظامی سیاسی روس، در چنین اتحاد نظامی، روسیه با در نظر گرفتن پتانسیل های اقتصادی و نظامی دور از تعادل، فقط یک نقش تبعی به خود اختصاص خواهد داد.

وی تأکید کرد: “باید توجه داشت که اتحادهای نظامی فقط در صورت وجود اشتراک منافع ژئوپلیتیک و ملی بوجود می آیند. و چنین جامعه ای از منافع بین مسکو و پکن به سادگی در این برهه از زمان وجود ندارد.

علاوه بر این، به گفته این تحلیلگر نظامی، هر اتحاد نظامی در ابتدا ورود زودهنگام به جنگ را فرض می کند. در غیر این صورت معنای عملی ندارد. در عین حال، هیچ نشانه مشخصی مبنی بر اینکه پکن یک رویارویی نظامی با غرب جمعی را هدف قرار دهد، وجود ندار. و منعقد کردن اتحادها صرفاً به خاطر اتحاد و اعلامیه های سیاسی پررنگ، نتیجه مثبتی ندارد.

ژنرال زاپارنکو در مورد تأمین سلاح، نظامی و تجهیزات ویژه روسی به چین گفت: «این موضوع در بیشتر موارد چیزی بیشتر از یک تجارت نیست».

وی تصریح کرد: علاوه بر این، در دهه ۱۹۹۰، چنین قراردادهایی به بیشتر مجموعه صنایع دفاعی و صنعتی روسیه امکان حیات داد و همینطور ما در حال انجام تمرینات نظامی مشترک با پاکستان هستیم. اما این بدان معنا نیست که اسلام آباد به زودی یک اتحاد نظامی منعقد خواهد کرد.

وی افزود: “تاکنون، حتی در اصل، در مورد ایجاد یک نیروهای مسلح مشترک در یک اتحاد نظامی فرضی بین روسیه و چین صحبتی نشده است. علاوه بر این، تاکنون حتی چنین ساختاری وجود ندارد که بتواند نقش کمیته هماهنگی را ادعا کند. “

– سرلشکر آیوتیچ بیژف  معاون سابق فرمانده کل نیروی هوایی روسیه در سیستم دفاع هوایی مشترک کشورهای مستقل مشترک المنافع  نیز می گوید: مسئله نظم تابع شدن نیروها، نیروها و وسایل، که برای هر یک از ائتلاف های نظامی بسیار درد آور است، در هیچ یک از رویدادهای مشترک نظامی روسیه و چین اصولاً مطرح نشده است.

وی افزود: “حالتی را تصور کنید که در آن بخشهای چینی تحت عمل فرماندهی کل روسیه در صحنه عملیات قرار بگیرند، یا بالعکس، در جسورانه ترین پیش بینی ها، من چنین چیزی را تصور نمی کنم. “

 آیوتیچ بیژف  نصریح کرد: موضوعاتی از این دست حتی در چارچوب سیستم پدافند هوایی سازمان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) نیز قابل اجرا نیست.

به نظر وی، واشنگتن، چین را به عنوان اصلی ترین رقیب استراتژیک خود می داند، در حالی که امیدوار است تهدید روسیه (از خود) در حدود سال 2021 از بین برود، که این تقابل ایالات متحده و چین را ساده می کند.

در مورد رئیس دولت روسیه، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور احتمال انعقاد اتحاد نظامی بین مسکو و پکن را پذیرفته است، گرچه “به طور کلی” آنها به آن نیازی ندارند.

در مارس ۲۰۲۱، وزارت دفاع چین اعلام کرد که چین قصد ندارد جبهه واحدی علیه ناتو با روسیه ایجاد کند. نماینده وی تأکید کرد که روابط نظامی بین دو کشور به عنوان ستون مشارکت راهبردی عمل می کند. وی گفت، اما احزاب به اصل عدم شرکت در بلوک ها پایبند هستند و تقابل با کسی را نمی خواهند.

اما یوری بالویفسکی «رئیس سابق ستاد کل نیروهای مسلح روسیه در باره اتحاد نظامی مسکو – پکن به یک روزنامه روسی گفت: «در مورد اتحاد نظامی، من شخصاً مایلم چنین اتحادی بین روسیه و چین منعقد شود اما در عمل چنین موضوعی وجود ندارد.

درعین حال ، این فرمانده سابق ارتش روسیه تأکید کرد که صحبت نباید درباره «تحویل منظم آخرین نوع سلاح به چین» باشد، بلکه فقط فروش سلاح و تجهیزات نظامی معمول باشد.

او خاظر نشان کرد: اتحاد جماهیر شوروی تحویل های تجهیزات نظانی را به صورت بلاعوض به نزدیکترین متحدان خود انجام می داد. اما مدرن ترین سلاح ها نباید پکن فروخته شوند.

رئیس سابق ستاد کل گفت: صحبت کردن در مورد اتحاد نظامی روسیه و چین هنوز بسیار زود است.

وی تصریح کرد: “کاملاً مشخص نیست که در چه نوع درگیری نظامی نیروهای مسلح روسیه و چین می توانند با هم عمل کنند. به عنوان مثال، منطقی نیست که ما در جنگ مسلحانه پکن برای جزیره تایوان، سایر جزایر این منطقه شرکت کنیم و یا در یک جنگ فرضی با هند از چین کمک بگیریم .