خیز چین برای کسب جایگاه نخست فناوری در جهان

چین از زمان گشودن اقتصاد خود به روی نیروهای بازار، به یک نیروگاه اقتصاد جهانی تبدیل شده و تاثیر آن بر بازارهای جهانی به طور گسترده ای پذیرفته شده است. به همین دلیل کارشناسان معتقدند این کشور توانایی تصدی رهبری فناوری جهانی را هم دارد.

علم و فناوری در چین طی سه دهه گذشته به سرعت پیشرفت کرده است. دولت چین از طریق اختصاص بودجه، اصلاحات و وضعیت اجتماعی بر علم و فناوری به عنوان بخشی اساسی از توسعه اقتصادی کشور و همچنین اعتبار ملی تأکید کرده است.

چین در زمینه هایی مانند آموزش، زیرساخت ها، تولید با فناوری پیشرفته، انتشارات دانشگاهی، حق ثبت اختراع و برنامه های تجاری به سرعت پیشرفت کرده و هم اکنون در برخی مناطق و با برخی اقدامات رهبر جهان است. چین اکنون به طور فزاینده ای نوآوری‌های بومی را هدف قرار داده و هدف آن اصلاح نقاط ضعف باقی مانده است.

پیشرفت های سریع فناوری چین در رقابت های ژئوپلیتیک معاصر نقش اصلی را بازی می کند. ایالات متحده و بسیاری از شرکا و متحدان آن، نگرانی های زیادی در مورد چگونگی استقرار یا بهره برداری پکن از فناوری به روش هایی که بسیاری از منافع و ارزش های اصلی آنها را به چالش می کشد، دارند.

افزایش سهم چین در پیشرفت فناوری 

«وانگ بینگ نن» معاون وزیر بازرگانی چین در مورد دستاوردهای این کشور در زمینه فناوری گفت که با افزایش مداوم توانایی صادرات فناوری، اکنون چین از یک واردکننده بزرگ فناوری به یک صادرکننده مهم درجهان تبدیل شده و سهمش از پیشرفت علمی و فناوری جهانی به طور فزاینده در حال افزایش است.

او گفت: چین از زمان اجرای سیاست اصلاح و گشایش، با تشویق واردات فناوری پیشرفته و حضور فعال در زنجیره صنعت و نوآوری جهان توانست به جایی برسد که اکنون توانایی هایش در زمینه نوآوری به میزان زیادی افزایش یافته و به رشد جهشی اقتصادی دست پیدا کرده است.

در طول دوره “برنامه پنج ساله سیزدهم”، تجارت فناوری چین همچنان گسترش یافت و میزان واردات و صادرات فناوری چین به ۲۹۵.۲ میلیارد دلار رسید و شرکای همکاری تجارت فناوری چین در سراسر جهان گسترش پیدا کردند. اکنون نیز چین برپایه ارتقاء توان نوآوری علمی و فنی خود، به شکلی بازتر مبادلات و همکاریهای علمی و فنی در سطح جهان را به پیش سوق خواهد داد.   

هزینه ۲.۴ تریلیون یوانی چین برای حوزه تحقیق و توسعه

پیشرفت علمی و فناوری بدون داشتن بودجه تحقیقاتی قوی ممکن نیست. داده های منتشر شده توسط وزارت علوم و فناوری چین نشان می دهد، کل بودجه تحقیق و مطالعه چین از ۱.۴۲ تریلیون یوان (هر دلار ۶.۵ یوان) در سال ۲۰۱۵ به ۲.۴ تریلیون یوان در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته و در آن بودجه تحقیقات پایه تقریباً دو برابر بودجه سال ۲۰۱۵ است. گزارش حاکی است این بودجه در سال ۲۰۲۰ بیش از ۱۵۰ میلیارد یوان بوده است.

نوآوری های علمی و تکنولوژیکی چین با نتایج و دستاوردهای مثبتی همراه بوده است و نمی توان آن را موضوعی جدا از حمایت از حقوق مالکیت معنوی در نظر گرفت. گزارش سالانه منتشر شده از سوی سازمان جهانی مالکیت معنوی با محور شاخص های مالکیت های معنوی جهان که در ماه دسامبر سال جاری میلادی منتشر شد نشان می دهد که تعداد درخواست های مطرح شده در حوزه ثبت اختراع که توسط اداره دولتی مالکیت معنوی چین دریافت شده، در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۱.۴ میلیون درخواست رسیده که این رقم به معنای جایگاه برتر و نخست جهانی چین است.

این در حالیست که چین در تلاش است تا سیستم حفاظت و پشتیبانی از مالکیت معنوی خود را در زمینه ها و قالب های جدیدی مانند داده های کلان، هوش مصنوعی و تکنولوژی ژنتیکی ارتقاء دهد.

همزمان با افزایش حمایت آمریکا از یکجانبه گرایی در سال های اخیر، چین هر روز بیشتر از قبل به این موضوع آگاه است که فناوری های محوری و کلیدی، در دسترس و خریدنی نیستند و صرفا باعث تقویت حوزه مستقل تحقیق و توسعه فناوری می شوند و صرفا از طریق ارائه فهرستی از وظایف تحقیقات علمی است که می توان در حوزه نوآوری های تکنولوژی و توسعه، به کسب مهارت پرداخت و امنیت ملی یک کشور را اساسا تضمین کرد.

البته، تاکید چین بر ضرورت نوآوری مستقل به معنای بسته شدن درهای چین به روی جهان خارج نیست بلکه معنای آن، نوآوری در یک محیط باز است. در حقیقت، عناصر نوآوری در متن جهانی سازی اقتصاد، عناصری بازتر و روان تر هستند.

چین به گفته های خود عمل خواهد کرد. در ژوئن سال ۲۰۲۰ میلادی استقرار سیستم جهانی ناوبری ماهواره ای صورت فلکی «بی دو ۳» (Beidou-۳) به طور کامل تکمیل شد و در حال حاضر، بیش از نیمی از کشورهای جهان استفاده از این سیستم را آغاز کرده اند.

در ماه نوامبر سال ۲۰۲۰ میلادی اجرای پروژه پل عبور دریایی سالوادور در برزیل آغاز شد؛ چین اجرای پروژه ساخت این پل که بزرگ ترین پل عبور دریایی در آمریکای لاتین محسوب می شود را بر عهده گرفت در حالیکه اجرای آن صدها مشکل فنی دارد و دشواری مراحل ساخت آن در جهان بسیار نادر است.

در دسامبر سال گذشته میلادی،  ماه نورد «چانگ ئه ۵» چین نمونه های سنگ و خاک سطح کره ماه را به زمین آورد؛ مقامات چین به صراحت اعلام کرده اند که نمونه های سطح کره ماه و همچنین داده های اکتشافی مربوطه جهت تجزیه و تحلیل های علمی را با نهادها و دانشمندان همفکر از سایر کشورهای جهان به اشتراک خواهند گذاشت.

در حال حاضر، جریان به راه افتاده از تکنولوژی های جدید از جمله اینترنت اشیاء، اینترنت نسل ۵، هوش مصنوعی، جراحی از راه دور، ارز دیجیتال، استفاده از فناوری در حوزه هایی مانند کشاورزی، سرشماری، پزشکی، خودروهای خودران، موجی غیر قابل توقف است و هر کشوری در جهان که مشتاق توسعه و پیشرفت است، نباید این فرصت گشایش در چین را از دست بدهد.

چین که در آستانه ورود به دوره جدیدی از توسعه قرار دارد، بیشتر از قبل به نوآوری های حوزه فناوری تکیه خواهد کرد تا باعث توانمندسازی مسیر توسعه با کیفیت این کشور شود. چین در عین حال گنجینه های مشترک بیشتری را با جهانیان به اشتراک خواهد گذاشت و مسیر برون رفت جهان از وضعیت مبهم فعلی و بازگشت هر چه سریع تر به زندگی را ارتقاء می بخشد.