نورا حسینی: چین در یک سال گذشته مقصد اصلی سفرهای خارجی مدیران شهری تهران بوده است و در این مدت، ۱۴ بار مدیران و کارکنان شهرداری به این کشور سفر کرده‌اند. موضوع ۱۰ سفر، «حمل و نقل عمومی» بوده و ۴ سفر دیگر هم به دلیل حضور در «اجلاس بین‌المللی راه ابریشم»، «شرکت در ششمین دوره جایزه جهانی گوانژو»، حضور در «مجمع جهانی شهرداران» و بازدید تخصصی از «کارخانه بائولی چین» انجام شده است.
پرمسافرترین سفر مدیران شهری به چین مربوط به سفر آبان ماه با ۱۳ مسافر است و طولانی‌ترین سفر به چین هم ۱۶ روزه بوده است. براساس داده‌های سامانه شفافیت شهرداری تهران، مدیران شهرداری از مرداد سال ۱۴۰۲ تا شهریور سال ۱۴۰۳، ۱۴ بار به چین سفر کرده‌اند. در این سفرها ۵۳ تن ازمدیریت شهری تهران به مدت ۱۲۵روز در چین بوده‌اند.
دستاورد سفرها
اما این سفرها چه دستاوردی برای تهران داشته است؟ در گزارشی که در سامانه شفافیت درخصوص دستاوردهای این سفر آمده، در حوزه حمل و نقل، خرید ۷۹۱ واگن عملیاتی و خرید ۲۷۹ واگن نهایی شده است. به علاوه، در خصوص خرید دو هزار دستگاه اتوبوس با سوخت پاک برقی و گازی، ده هزار دستگاه تاکسی برقی، صد هزار دستگاه موتور سیکلت برقی و ده هزار دستگاه ون برقی نیز تفاهم‌نامه‌ای به دست آمده است. در صورت تحقق این امر، ۳۲۵ میلیون لیتر سوخت معادل ۸/۸۳۷ میلیارد تومان در سال صرفه‌جویی خواهد شد و ۲۲۴۰۰ میلیارد تومان عایدی در بخش کاهش آلایندگی خواهد داشت. در عین حال، تفاهم خرید دستگاه حفر تونل مترو به قطر ۱۵.۷ متر، توسعه کارخانه واگن‌سازی تهران، ۱۲۶۰ پوژی مترو و مشارکت در ساخت خط ۸ و ۱۱ مترو تهران نیز به دست آمده است.
دراین گزارش دستاوردهای دیگری هم برای این سفر عنوان شده است. در حوزه مسکن و شهرسازی، تفاهم برای ساخت ۲۰ هزار واحد مسکونی صنعتی و پنج هتل پنج ستاره تا سقف پنج میلیارد دلار، ساخت سه مجموعه ورزشی، دو مجموعه تفریحی و یک پارک آبی صورت گرفته است. روش ساخت واحدهای مسکونی به صورت صنعتی و با رعایت الزامات الگوی اسلامی ایرانی در قالب شهرک‌های الگو خواهد بود و پس از انتقال فناوری توسط طرف داخلی ساخته خواهد شد. این بسته قراردادی، ۸ تا ۹ میلیارد دلار منبع مالی دارد و در کنار آن، قراردادی برای ورود یک میلیون توریست چینی در سال به تهران تهیه شده است.
هدفی مهم به نام «احداث نیروگاه پسماند سوز»
در گزارش شهرداری، در خصوص جزییات سوغات سه میلیارد دلاری چین اعلام شده که «احداث نیروگاه پسماند سوز»، مهم‌ترین هدف محیط‌زیستی سفر به چین است. این نیروگاه با شش هزار تن ظرفیت، قابلیت تأمین روزانه تا ۲۴۵۰ مگاوات برق خواهد داشت. نکته مهم، انتقال فناوری ساخت این نیروگاه و سرمایه‌گذاری ۷۰ درصدی طرف خارجی است. در عین حال، تأمین اهداف حوزه حمل و نقل (برقی‌سازی حمل و نقل) خود به تنهایی موجب کاهش ۶۵ هزار تنی آلودگی هوا در سال خواهد شد.
براساس گزارش شهرداری، از نظر اقتصادی، مجاب کردن طرف چینی برای پشتیبانی مالی از مجموعه قراردادها با تنفس یک تا سه ساله، مجموعاً ۵ قرارداد یک میلیارد و ۴۰ میلیون دلاری انتقال فناوری بوری به ایران با ۷ میلیارد دلار انتقال از اروپا به چین و با هزینه ۸۴ میلیون دلار صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش چشمگیر هزینه‌های آلودگی هوا در تهران، از موفقیت‌های سفر به چین بوده و در مجموع، دستاوردهای مالی و اقتصادی این سفر بالغ بر سه میلیارد دلار بوده است.
دلیل اعتراضات چه بود؟
این گزارش توسط شهردار تهران در صحن شورای شهر هم قرائت شد. سخنان شهردار آن قدر حضور چینی‌ها را در تهران پررنگ می‌کرد که صدای بسیاری را بلند کرد. از خودروسازان تا فعالان حوزه مسکن‌سازی. اما همان زمان هم عده‌ای با خونسردی، در کنار انتقاد به این میزان «چینی‌شدن»، این وعده‌ها را چندان اجرایی نمی‌دانستند. یکی از نکات مبهم این قراردادها، بی‌اطلاعی برخی از اعضای شورای شهر ازجزییات آن بود. انتشار غیررسمی قراردادها و مقاومت دنباله‌دار شهرداری برای عدم شفافیت قراردادها برای نمایندگان مردم، پای نهادهای نظارتی را هم به قراردادهای چینی شهرداری باز کرد. هرچند که پس از مدتی مدیران شهری اعلام کردند این قراردادها به اعضای منتقد داده شده است. سازمان بازرسی هم اعلام کرد ابهاماتی در این قراردادها دارد که برخی از آنها برطرف شده، اما روند اجرایی آن را متوقف نکرده و درحال بررسی قراردادهاست.
حالا بعد از گذشت یک سال از این لیست بلندبالای وعده‌ها، باید دید کدام یک محقق شده یا نشانه‌های اجرایی شدن آن قابل مشاهده است؟
مردم چه زمانی طعم شیرین حل مشکلات حمل و نقل شهری را می‌چشند؟
جعفر تشکری هاشمی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در این زمینه به بارز نیوز می‌گوید: مصوبه شورای شهر درخصوص قراردادهای چین از ابتدا ایراداتی داشت. ما در صحن شورا آن ایرادات را مطرح کردیم و گفتیم با این ایرادات، حتما در ادامه کار با مسائل و مشکلات پیچیده قانونی و حقوقی مواجه خواهیم شد. اما به هر دلیل، مصوبه در صحن شورا توانست اکثریت لازم را کسب کند و این لایحه به تصویب برسد، اما اشکالات به هر شکل همچنان پابرجا بود.
او ادامه می‌دهد: وقتی این لایحه به تصویب رسید، طبق قانون باید برای فرمانداری ارسال می‌شد. فرمانداری ایراداتی را به این لایحه گرفت. متعاقب آن، سازمان بازرسی کل کشور هم ایراداتی را مطرح کرد. این موضوع ادامه پیدا کرد تا حتی در هیات حل اختلاف، این موضوع منعکس شد و تا همین الان ما هنوز از رای هیات حل اختلاف در مورد سرنوشت این لایحه اطلاعی نداریم. فرض بر اینکه این لایحه به تصویب برسد، تازه این مبنای قانونی برای شروع قراردادها خواهد بود. طبیعتا تا مادامی که این به تصویب نهایی نرسیده، هرگونه قرارداد و هرگونه تعهد واجد ایراد خواهد بود.
تشکری‌هاشمی تاکید می‌کند: این موضوع علاوه بر اینکه در هیات حل اختلاف وزارت کشور در دست بررسی است و منتظر نتیجه آن هستیم، در جلساتی هم که خودمان در صحن شورا داشتیم و یا در جلساتی که با سایر اعضا و مدیران شهرداری داشتیم، دیدیم که بخش‌هایی از آن واقعا جای نگرانی دارد که اگر رفع و رجوع نشود -حتی اگر به تایید هم برسد- باز ما با یکسری مشکل مواجه خواهیم بود. مواردی که وظیفه و ماموریت ذاتی شهرداری نیست (مثل ورود در خرید و فروش خودرو و تجارت در این زمینه) و یا ابهاماتی که در مورد برقی‌سازی هست (و هنوز این ابهامات رفع نشده)؛ نگرانی‌هایی را به وجود آورده و درواقع از ابتدا هم این مسائل مطرح بوده است.
تشکری‌هاشمی یادآوری می‌کند: فارغ از اینکه چه میزان از این لایحه به تایید و تصویب برسد، رفع این اشکالات را از طریق شهرداری دنبال می‌کنیم و درعین حال، تلاش می‌کنیم تاییدیه‌های آنچه را که به نیازهای مردم برمی‌گردد واضطرار برای شهر تهران است، سریع‌تر اخذ کنیم تا کار برای مردم در این ماه‌های پایانی شورای ششم، به نتیجهی مطلوبی برسد.
او ابراز امیدواری می‌کند: اگر این لایحه -به‌خصوص در بخش اتوبوسرانی- به نتیجه برسد، مردم طعم شیرین حل مشکلات حمل و نقل شهری را خواهند چشید و اگر نتوانیم این مشکل را حل کنیم، به نظرم این به عنوان یک قسمت تاریک در عملکرد شورای ششم خواهد بود. ما به مردم قول دادیم مشکلات حمل و نقل‌شان را حل کنیم. این لایحه در صورتی که اصلاحاتی در آن صورت بگیرد، می‌تواند بخشی از این نیازها را مرتفع کند و البته در کنار این، ما خودمان را به لایحه متوقف و محدود نکردیم و جلسات زیادی را با حضور ریاست شورای شهر تهران و سایر دستگاه‌های مرتبط برگزار کردیم تا بتوانیم نیازهای حمل و نقل عمومی شهر تهران را به شکلی که زیبنده و در شان مردم تهران باشد، به نتیجه مطلوب برسانیم.
در انتظار رای هیات حل اختلاف
ناصرامانی؛ عضو شورای شهر تهران هم درپاسخ به پرسش بارز نیوز درباره دستاوردهای سفر مدیریت شهری به چین می‌گوید: قراردادهای بسته شده در چین، در دو بخش فعال شده است که یکی، بخش مربوط به واگن‌های مترو است. در این زمینه، فعلا پیش‌پرداختی که باید پرداخت می‌شد، از سوی شهرداری پرداخت شده و طرف چینی هم قول داده که از اواخر امسال، اولین سری این واگن‌ها را تحویل شهرداری تهران بدهد.
امانی ادامه می‌دهد: قرارداد بخش مربوط به اتوبوس‌ها منعقد شده است و تا جایی که مطلع هستیم، ۷۵ میلیون یورو هم از طریق بانک شهر به طرف چینی پرداخت شده است؛ یعنی الزاما آنها متعهد هستند که اتوبوس‌های برقی موردنیاز شهر تهران را تامین کنند و مابقی‌اش متوقف شده که علتش این است که سازمان بازرسی کل کشور ورود پیدا کرده و و به این قرارداد و مصوبه شورای شهر تهران ایراد اساسی گرفته که این پرونده به هیات حل اختلاف وزارت کشور ارجاع شده است. در آنجا هم یک جلسه برگزار شده، ولی هنوز درباره‌اش به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌اند و باید ببینیم که درنهایت آن هیات چه رایی خواهد داد و تبعا براساس رای آن هیات در مورد مابقی مفاد آن قرارداد تصمیم‌گیری خواهد شد.
کاسه ماست و کام تلخ تهرانی‌ها
اردیبهشت امسال، نرجس سلیمانی در تذکری درخصوص دستاوردهای سفرهای مدیران شهری به چین گفته بود که موضوع خرید واگن زاکانی از چینی‌ها مانند مثل معروف «دوغ کردن دریا با یک کاسه ماست» است و به اندازه هزینه های انجام شده در سفر به چین وسایل حمل و نقل عمومی به تهران اضافه نشده است.
هرچند که هزینه‌های سفرهای خارجی شهرداری در سامانه شفافیت منعکس نمی‌شود اما به نظر می‌آید هزینه‌های صورت گرفته، هنوز کام تهرانی‌ها را شیرین نکرده است.
۲۳۳۲۳۳
