بررسی آرای به‌اصطلاح قومیتی پزشکیان و جلیلی / آیا پزشکیان بدون آرای آذری‌زبان‌ها انتخابات را می‌باخت؟

ذوالفقار دانشی: همان‌طور که در گزارش «بررسی آماری جریان ۵۵ میلیون رأی در انتخابات / آرای پزشکیان قومیتی است یا کشوری؟ / هواداران قالیباف درنهایت به چه‌کسی متمایل شدند؟ + نمودار و جدول» به تفصیل می‌توانید ببینید، جریان آراء هر نامزد در مرحله اول و دوم انتخابات به تفکیک استان‌ها ارائه شده است.

اصولگرایان عصبانی از نتیجه انتخابات، معتقدند که اختلاف رأی پزشکیان و جلیلی فقط به‌خاطر تأثیر استان‌های آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل است و اگر رأی ترک‌زبان‌ها نبود، جلیلی بیشتر از پزشکیان رأی می‌آورد. اما نباید فراموش کرد که اگر بخواهیم اثر قومیت را در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ بررسی کنیم، باید آن را برای هر دو نامزد اصلی رقیب یعنی «مسعود پزشکیان» و «سعید جلیلی» بررسی کنیم، نه اینکه هر آماری را که بخواهیم، حذف کنیم و هر جا دو عدد شبیه به هم دیدیم، بی‌هیچ حساب‌وکتابی نتیجه را به دلخواه خود تفسیر کنیم.

بدین منظور آمار استان‌های آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل (زادگاه پزشکیان) را به همراه استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی (زادگاه جلیلی) از دیگر استان‌های کشور جدا می‌کنیم و نتایج را مقایسه می‌کنیم. شایان ذکر است آمار خام نامزدها از فایل‌های منتشرشده وزارت کشور استخراج شده است.

توجه داشته باشید مجموع آرای آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل (حدود ۴ میلیون) نزدیک به مجموع آرای خراسان شمالی، رضوی و جنوبی (حدود ۳ میلیون و ۶۰۰هزار است) و هر دو ویژگی یکسان زادگاه نامزد موردنظر را دارند. اگر قرار باشد هر استانی را هم به بهانه‌ای این گروه اضافه کنیم (زنجان، قزوین، کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، ایلام و … در سبد پزشکیان یا از سوی دیگر، قم، سمنان، کرمان و اصفهان در سبد جلیلی) که تعداد واجدان شرایط این سبدها به یک‌چهارم تا یک‌سوم کل واجدان شرایط بالغ می‌شود و بدیهی است که در انتخاباتی نزدیک، تأثیرگذار خواهند بود. اگر قرار باشد فانتزی بنویسیم و آرزوهایمان را در اعداد بجوییم، بهترین و ساده‌ترین کار آن است که بگوییم اگر آن حدود ۱۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری که به «مسعود پزشکیان» رأی داده‌اند در انتخابات حاضر نمی‌شدند، «سعید جلیلی» می‌توانست با بیش از ۹۵ درصد آراء برنده انتخابات شود!

مقایسه آرای استانی پزشکیان و جلیلی در دو مرحله انتخابات ریاست‌جمهوری بر اساس آمار اعلامی وزارت کشور (تفکیک استانی)

استان	مرحله اول		مرحله دوم
	آقای پزشکیان	آقای جلیلی	آقای پزشکیان	آقای جلیلی
آذربایجان شرقی	۱۰۶۷۰۸۷	۲۴۴۳۶۹	۱۶۷۲۱۹۳	۲۹۱۵۵۹
آذربایجان غربی	۸۰۶۴۳۵	۱۴۶۴۳۶	۱۱۱۴۹۴۳	۱۹۱۳۱۸
اردبیل	۳۸۲۶۴۷	۷۲۸۷۸	۵۶۶۱۳۴	۱۱۰۷۳۱
اصفهان	۴۲۸۰۹۸	۸۶۸۴۳۱	۷۰۲۹۷۵	۱۰۸۰۹۲۳
البرز	۳۰۰۰۴۰	۲۶۰۱۹۷	۴۸۰۲۸۲	۳۵۷۸۳۸
ایلام	۱۱۹۸۴۳	۴۴۷۰۶	۱۸۰۰۰۴	۸۴۸۷۵
بوشهر	۱۴۴۱۳۸	۱۶۷۲۱۷	۲۱۹۸۳۰	۲۲۸۰۷۱
تهران	۱۳۴۸۶۸۵	۱۱۶۵۵۱۸	۲۱۹۶۳۵۷	۱۷۷۳۸۶۳
چهارمحال و بختیاری	۱۲۳۰۴۶	۱۱۸۵۲۳	۱۸۷۳۵۹	۱۸۵۱۷۸
خراسان جنوبی	۱۰۲۳۵۴	۲۲۵۸۲۵	۱۳۶۷۳۸	۲۸۴۲۶۲
خراسان رضوی	۶۵۵۷۲۷	۱۲۱۴۳۴۰	۱۰۸۰۶۷۵	۱۶۹۶۰۰۶
خراسان شمالی	۱۱۵۶۹۷	۱۱۵۶۷۲	۱۸۳۴۸۷	۱۸۹۳۸۳
خوزستان	۴۳۳۶۹۹	۵۲۴۰۸۴	۷۱۴۵۵۰	۸۱۳۲۰۱
زنجان	۱۹۵۱۶۵	۱۳۲۴۰۹	۲۹۶۰۸۷	۱۸۴۷۷۷
سمنان	۷۳۲۸۷	۱۳۷۰۸۱	۱۱۰۸۶۰	۱۷۷۵۷۷
سیستان و بلوچستان	۴۴۳۲۲۶	۱۹۹۹۷۶	۶۵۴۶۳۹	۲۹۹۶۵۱
فارس	۵۳۲۹۴۷	۶۳۴۲۹۴	۸۸۳۸۱۳	۸۵۶۵۶۷
قزوین	۱۵۶۸۵۳	۱۶۶۸۵۲	۲۵۸۰۰۶	۲۲۴۴۵۵
قم	۱۰۶۱۴۸	۲۹۰۶۲۲	۱۶۴۹۰۵	۳۶۹۸۶۲
کردستان	۱۹۲۷۴۳	۴۵۱۱۰	۲۸۴۰۹۵	۷۶۲۱۷
کرمان	۳۲۹۴۷۰	۴۷۷۵۸۹	۴۷۹۲۴۹	۷۷۳۵۹۱
کرمانشاه	۲۹۴۱۳۹	۱۱۳۲۸۷	۴۷۷۷۶۲	۱۹۳۸۷۰
کهگیلویه و بویراحمد	۱۲۳۲۴۰	۱۰۲۱۱۲	۱۷۴۵۲۸	۲۰۰۰۶۳
گلستان	۲۷۵۳۶۶	۲۰۵۹۸۱	۴۱۶۶۸۲	۲۹۵۳۴۸
گیلان	۳۱۷۲۴۸	۲۱۶۳۳۹	۵۵۵۴۹۰	۳۱۱۵۵۱
لرستان	۲۳۴۷۲۱	۱۹۱۵۱۰	۳۵۹۴۹۶	۳۶۲۷۴۵
مازندران	۴۰۶۴۸۵	۴۴۸۳۰۸	۶۶۷۳۲۴	۶۰۱۱۸۵
مرکزی	۱۳۶۲۸۲	۲۳۳۶۴۵	۲۲۸۰۳۳	۳۱۷۷۷۶
هرمزگان	۲۰۶۰۱۳	۲۲۹۶۰۲	۳۰۶۹۹۵	۳۴۵۲۷۴
همدان	۱۹۹۴۶۶	۲۶۶۸۷۲	۳۳۹۴۹۶	۳۵۶۴۳۸
یزد	۱۶۵۶۹۶	۲۱۳۵۱۳	۲۵۳۷۵۰	۲۵۵۶۹۰
خارج از کشور	۳۲۵۸۲	۴۸۰۴۲	۳۶۱۶۹	۵۰۲۰۶
مجموع آراء	۱۰۴۴۸۵۷۳	۹۵۲۱۳۴۰	۱۶۳۸۲۹۰۶	۱۳۵۴۰۰۵۱

بررسی مرحله اول انتخابات

در مرحله اول انتخابات، مسعود پزشکیان در سه استان آذری‌زبان حدود ۲ میلیون و ۲۵۶ هزار رأی کسب کرد (حدود ۲۲ ٪ کل آرای پزشکیان) و سعید جلیلی در سه استان خراسان (رضوی، شمالی و جنوبی) حدود ۱ میلیون و ۵۵۶ هزار رأی به دست آورد (معادل ۱۶٪ از کل آرای جلیلی)؛ بنابراین اختلاف آرای قومیتی پزشکیان و جلیلی فقط ۷۰۰ هزار رأی است و این مقدار، کمتر از اختلاف حدود ۹۳۰ هزار رأی این دو در مرحله اول است.

با این وضعیت، هیچ یک از دو نامزد بیش از نصف آراء را به دست نمی‌آورند و هر دو با همان ترتیب ولی اختلافی کمتر راهی مرحله دوم انتخابات می‌شوند. جالب اینجاست که در سه استان آذری‌زبان، جلیلی حدود ۴۶۳ هزار رأی آورد و در سه استان خراسان، پزشکیان ۸۷۴ هزار رأی کسب کرد.

بررسی مرحله دوم انتخابات

در مرحله دوم انتخابات، حدود ۳ میلیون و ۳۵۳ هزار نفر (معادل ۲۰٪ کل آرای پزشکیان) در استان‌های آذری‌زبان به آقای پزشکیان و در استان‌های خراسان (شمالی، رضوی و جنوبی) حدود ۲ میلیون و ۱۷۰ هزار (معادل ۱۶٪ کل آرای جلیلی) به آقای جلیلی رأی دادند. اختلاف این دو، ۱ میلیون و ۱۸۴ هزار رأی است که در مقایسه با اختلاف ۲ میلیون و ۸۴۳ هزار رأی نهایی (حدودی) بسیار کمتر است.

در مرحله دوم نیز رأی پزشکیان در سه استان خراسان، ۱ میلیون و ۴۰۱ هزار بود درحالی‌که جلیلی در سه استان آذری‌زبان حدود ۵۹۴ هزار رأی به دست آورد.

با این تفاصیل، حتی اگر آرای به‌اصطلاح قومیتی پزشکیان و جلیلی را حذف کنیم، مسعود پزشکیان با ۱ میلیون و ۴۴۲ هزار رأی بیشتر کماکان به ریاست‌جمهوری اسلامی ایران انتخاب می‌شد. این نتیجه‌گیری در جدول زیر، بهتر به نمایش درآمده است. توجه داشته باشید که برای سادگی خواندن، اعداد به هزار گرد شده است.

مقایسه آرای قومیتی و کشوری نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری

منطقه	مرحله اول انتخابات		مرحله دوم انتخابات
	پزشکیان	جلیلی	پزشکیان	جلیلی
کل کشور	۱۰٬۴۴۹٬۰۰۰	۹٬۵۲۱٬۰۰۰	۱۶٬۳۸۳٬۰۰۰	۱۳٬۵۴۰٬۰۰۰
آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل	۲٬۲۵۶٬۰۰۰	۴۶۴٬۰۰۰	۳٬۳۵۳٬۰۰۰	۵۹۴٬۰۰۰
خراسان شمالی، رضوی و جنوبی	۸۷۴٬۰۰۰	۱٬۵۵۶٬۰۰۰	۱٬۴۰۱٬۰۰۰	۲٬۱۷۰٬۰۰۰
دیگر استان‌ها	۸٬۱۹۲٬۰۰۰	۷٬۹۶۶٬۰۰۰	۱۳٬۰۳۰٬۰۰۰	۱۱٬۳۷۰٬۰۰۰

در گزارش «بررسی آماری جریان ۵۵ میلیون رأی در انتخابات / آرای پزشکیان قومیتی است یا کشوری؟ / هواداران قالیباف درنهایت به چه‌کسی متمایل شدند؟ + نمودار و جدول»، نقشه‌هایی منتشر شده که درصد آرای دو نامزد اصلی را در هر استان نشان می‌دهد؛ مانند تصویر آغاز متن یا تصویر زیر که تغییر درصد آرای دکتر پزشکیان را در دو مرحله اول و دوم انتخاب نشان می‌دهد. 

در بررسی تصاویری مانند بالا باید توجه داشت که جمعیت واجدان شرایط در هر استان هم فرق می‌کند؛ ازاین‌رو باید به نمودارهایی مانند جریان آراء توجه کرد که مقدار آراء هر استان و مقصد آن را برحسب مقدار نمایش می‌دهد.

همان‌طور که در نمودار زیر می‌بینید، جریان آرای به‌اصطلاح قومیتی (۲۰٪ برای پزشکیان و ۱۶٪ برای جلیلی)، سهم عمده‌ای از آرای دو نامزد انتخابات را تشکیل نمی‌دهد و جریان آراء از سراسر کشور، «مسعود پزشکیان» را به ریاست‌جمهوری اسلامی ایران رسانده است.

۵۴۵۴