ایمان گودرزی؛ بعد از یک ماه رقابت جذاب قاره‌ای از این سر آلمان تا آن سرش، تکلیف قهرمان یورو 2024 امشب در ورزشگاه المپیک برلین و با دیدار اسپانیا و انگلیس مشخص می‌شود. تب‌وتاب یک‌ماهه در گوشه و کنار مرز آلمان به پرده پایانی می‌رسد و تنها یک تیم می‌تواند روی قله فوتبال اروپا تاج پادشاهی را بر سر بگذارد. انگلیس برای نخستین جام اروپایی تاریخ خود نقشه می‌کشد اما ماتادورها بعد از ۱۲ سال سودای دستیابی به تاج و تخت از دست رفته را در سر دارند و در صورت پیروزی در فینال برلین با عبور از آلمان به پرافتخارترین تیم تاریخ جام تبدیل می‌شوند. دو تیم مسیر کاملاً متفاوتی برای رسیدن به فینال طی کرده‌اند؛ اسپانیا دردانه جام بوده و با ارائه بازی‌های زیبا غول‌های قاره را از پیش رو برداشته در حالی که انگلیس تا نیمه‌نهایی به ضرب و زور صعود کرد هر چند مقابل هلند قدرت خودش را نشان داد.
زمان و مکان دیدار نهایی
فینال جام ملت‌های اروپا از ساعت ۲۲:۳۰ روز یکشنبه (۲۱:۰۰ به وقت محلی) در ورزشگاه المپیک برلین برگزار می‌شود. این بزرگ‌ترین ورزشگاه میزبان یورو ۲۰۲۴ است که ۷۱ هزار نفر گنجایش دارد و در بوندس‌لیگای ۲ از بازی‌های تیم هرتابرلین میزبانی می‌کند. همچنین فینال تمام ادوار جام حذفی آلمان از سال ۱۹۸۵ به بعد در این ورزشگاه برگزار شده است. مرکز فوتبالی پایتخت آلمان علاوه بر این از مسابقات مهم ملی و بین‌المللی متعددی در سال‌های اخیر میزبانی کرده. شاخص‌ترین آن بازی‌ها جدال ایتالیا و فرانسه در فینال جام جهانی ۲۰۰۶ و تقابل بارسلونا و یوونتوس در دیدار نهایی فصل ۱۶-۲۰۱۵ لیگ قهرمانان اروپاست. این ورزشگاه در طول جام از ۳ مسابقه دور گروهی، یک بازی در مرحله یک‌هشتم نهایی و یک دیدار مرحله یک‌چهارم نهایی میزبانی کرده. این نخستین فینال جام ملت‌های اروپا در ورزشگاه المپیک برلین محسوب می‌شود. آلمان غربی میزبانی از یورو ۸۸ را هم به عهده داشت اما دیدار نهایی آن جام در مونیخ برگزار شد و با قهرمانی هلند ضمن پیروزی ۲ بر صفر مقابل شوروی پایان یافت. این ورزشگاه همچنین یادگار میزبانی پایتخت آلمان از المپیک تابستانی ۱۹۳۶ است و مسابقات فوتبال آن دوره با قهرمانی ایتالیا به پایان رسید.
چرا انگلیس قهرمان می‌شود؟
انگلیس بهترین بازی‌اش با فاصله زیاد را در نیمه‌نهایی انجام داد. تیم ضرباهنگ فوق‌العاده‌ای پیدا کرده و با نتایج دیرهنگام باور زیادی به دست آورده. گل تساوی دقیقه 95 جود بلینگام به اسلواکی، پیروزی در ضربات پنالتی برابر سوییس و گل دقیقه 90 اولی واتکینز به هلند این حس را به وجود آورده که انگلیس می‌تواند نخستین قهرمانی مهمش را بعد از 58 سال به دست آورد.
مقابل هلند نشانه‌هایی از هماهنگی و پیشرفت استعدادهای هجومی تیم بروز کرد و به‌خصوص کارهای ترکیبی کوبی ماینو، فیل فودن و بوکایو ساکا هیجان‌انگیز بود. جوردن پیکفورد یک تورنمنت دیگر برای بالا بردن سطحش پشت‌سر گذاشته و مارک گوئهی کشف جدیدی در قلب دفاع بوده. لوک شاو به عنوان تنها مدافع چپ تخصصی تیم می‌تواند برای اولین‌بار در این تورنمنت در ترکیب اصلی قرار بگیرد. بعد از آشفتگی بازی‌های اول، به نظر می‌رسد گرت ساوت‌گیت به ثبات رسیده است.
چرا اسپانیا قهرمان می‌شود؟
هیچ‌کس شک ندارد که اسپانیا بهترین تیم یورو 2024 بوده. آنها هر شش بازی‌شان را برده‌اند و در مراحل حذفی، آلمان میزبان و فرانسه مدعی را از پیش رو برداشته‌اند؛ با 13 گل بهترین خط حمله را داشته‌اند، 96 موقعیت ایجاد کرده و رکورددار هستند و فوتبال رو به جلو و جذابی را به نمایش می‌گذارند. با بال‌های سرعتی و تکنیکی همچون نیکو ویلیامز و لامینه یامال بعد جدیدی به تیم ملی اسپانیا اضافه شده که پیش از این روی فوتبال مالکانه اصرار داشت. با حضور این دو، می‌توانند به بازی مستقیم رو بیاورند و در تغییر حالت از دفاع به حمله، دردسر درست کنند هرچند همچنان مالکیت توپ در اختیارشان است. هوشمندانه پرس می‌کنند، تعادل خوبی دارند و برای بازی از ایده مشخصی پیروی می‌کنند، بهترین بازیکن تورنمنت، رودری را هم در اختیار دارند. شانس هافبک منچسترسیتی را برای توپ طلا بالا می‌دانند و اگر روی فرم باشد، اسپانیا قهرمان است. اسپانیا به عنوان مدعی به جام نیامد اما از همان بازی اول با کرواسی به درستی مدعی لقب گرفت.
سابقه فینالیست‌ها
تیم ملی اسپانیا در تاریخ جام ملت‌های اروپا ۴ بار به مسابقه نهایی راه یافته و حاصل آن ۳ قهرمانی در سال‌های ۱۹۶۴، ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ و نایب‌قهرمانی یورو ۸۴ (با شکست مقابل فرانسه) بوده است. آخرین حضور لاروخا در فینال یورو به سال ۲۰۱۲ برمی‌گردد. آن بازی به برتری خردکننده ۴ بر صفر تیم بدون مهاجم ویسنته دل‌بوسکه در مقابل ایتالیا ختم شد. اسپانیا در حال حاضر در جدول پرافتخارترین تیم‌های تاریخ یورو تنها آلمان را بالاتر از خود می‌بیند اما در صورت پیروزی مقابل انگلیس به نخستین تیم فاتح ۴ دوره جام ملت‌های اروپا تبدیل می‌شود. در طرف دیگر اما انگلیس تنها یک بار (۳ سال پیش و در یورو ۲۰۲۰) به مسابقه نهایی راه یافته. شاگردان ساوت‌گیت در جامِ تقریباً خانگی تا یک قدمی قهرمانی پیش رفتند اما لئوناردو بونوچی گل زودهنگام شاو را جبران کرد تا ایتالیا در شب عجیب ومبلی به لطف پنالتی‌های از دست رفته راشفورد، سانچو و ساکا به قهرمانی برسد.
سابقه رویارویی
انگلیس و اسپانیا تنها در ۸ مسابقه رسمی یا نیمه‌رسمی به مصاف هم رفته‌اند. نخستین مورد به جام جهانی ۱۹۵۰ و پیروزی میلی‌متری لاروخا با تک گل زارا در ورزشگاه ماراکانا برمی‌گردد. انگلیس در ۲ مسابقه رفت و برگشت مرحله مقدماتی (معادل یک‌چهارم نهایی) یورو ۶۸ از سد اسپانیا گذشت و در دور گروهی یورو ۸۰ هم این تیم را با نتیجه ۲ بر یک شکست داد هرچند هر ۲ تیم پایین‌تر از بلژیک و ایتالیا با جام وداع کردند. تساوی بدون گل انگلیس و اسپانیای میزبان در مرحله دوم گروهی جام جهانی ۱۹۸۲ به معنی حذف هر ۲ تیم و صعود آلمان غربی بود. سه‌شیر اما در مرحله حذفی یورو ۹۶ با وجود تساوی بدون گل در ۱۲۰ دقیقه، در ضربات پنالتی از سد اسپانیا گذشت؛ در روزی که فرناندو ایرو پنالتی خود را به تیر کوبید و دیوید سیمن ضربه میگوئل نادال را مهار کرد. این ۲ تیم در مرحله گروهی نخستین دوره لیگ ملت‌های اروپا هم به مصاف هم رفتند. انگلیس در ومبلی بازنده از زمین خارج شد اما در سویل به لطف درخشش استرلینگ به پیروزی ۳ بر ۲ و صدرنشینی گروه دست یافت.
جنگ بر سر کفش طلا
در حال حاضر ۶ بازیکن با ۳ گل زده در صدر جدول گلزنان جام ملت‌های اروپا قرار گرفته‌اند و هری کین آخرین بازیکنی است که با گل کردن پنالتی در مصاف با هلند به این جمع اضافه شد. از این ۶ بازیکن ۲ نفر در مسابقه فینال حاضر خواهند بود. دنی اولمو با ۲ پاس گل فعلاً بخت اصلی کفش طلاست و همین‌طور هری کین. فابیان رویس از اسپانیا و جود بلینگام از انگلیس هم تا به اینجا ۲ گل زده به نام خود ثبت کرده‌اند اما برای رسیدن به این جایزه باید در مسابقه نهایی بیش از یک گل به ثمر برسانند.
۲ قهرمانی اروپا در ۲ ماه
۴ بازیکن این شانس را دارند بعد از قهرمانی در دوره اخیر لیگ قهرمانان اروپا، جام قهرمانی یورو را هم بالای سر ببرند. جود بلینگام از انگلیس و دنی کارواخال، خوسلو و ناچو فرناندس از اسپانیا بازیکنانی هستند که مدال طلای لیگ قهرمانان اروپا را به گردن آویختند و برای فتح جام ملت‌های اروپا هم همچنان شانس دارند. در تاریخ فوتبال اروپا تنها ۱۰ بازیکن در یک سال در هر ۲ جام معتبر باشگاهی و ملی یوفا به قهرمانی رسیده‌اند. این عدد روز یکشنبه به ۱۱ یا ۱۳ افزایش می‌یابد؛
۱۹۶۴؛ لوئیس سوارس (اینتر و اسپانیا)
۱۹۸۸؛ فان بروکلن، رونالد کومان، فان آئرله و فاننبرگ (آیندهوون و هلند)
۲۰۱۲؛ فرناندو تورس و خوان ماتا (چلسی و اسپانیا)
۲۰۱۶؛ کریستیانو رونالدو و پپه (رئال مادرید و پرتغال)
۲۰۲۱؛ جورجینیو (چلسی و ایتالیا)
داور مسابقه
فرانسوا لتکسیر مطابق اعلام اتحادیه فوتبال اروپا قضاوت دیدار نهایی را به عهده خواهد داشت. داور ۳۵ ساله فرانسوی در طول جام در ۳ مسابقه از جمله دیدار اسپانیا و گرجستان در مرحله یک‌هشتم نهایی سوت زد. او سابقه زیادی در قضاوت فینال جام‌های داخلی فرانسه دارد و تابستان گذشته توسط یوفا به عنوان داور سوپرجام اروپا بین منچسترسیتی و سویا انتخاب شد. لتکسیر همچنین سابقه حضور در فینال لیگ اروپا به عنوان داور VAR را در کارنامه دارد و در فینال فصل اخیر لیگ قهرمانان اروپا بین رئال مادرید و دورتموند به عنوان داور چهارم به کار گرفته شد. از تیم داوری ۸ نفره مسابقه فینال، ۵ نفر (از جمله هر ۲ کمک‌داور اصلی) فرانسوی، ۲ نفر لهستانی و یک نفر ایتالیایی هستند.
ترکیب احتمالی
اسپانیا: سیمون؛ کارواخال، لی نورمان، لاپورت، کوکوریا؛ رویس، رودری، اولمو؛ یامال، موراتا؛ ویلیامز/ مربی: دلافوئنته
انگلیس: پیکفورد؛ واکر، استونز، گوئهی؛ ساکا، ماینو، رایس، شاو؛ بلینگام، فودن؛ کین/ مربی: ساوت‌گیت
257 251
