سپهر ستاری: دربی شماره ۱۰۲ پایتخت روز پنج‌شنبه بین تیم‌های پرسپولیس و استقلال برگزار شد و با تساوی یک – یک به پایان رسید. نکته مهم این مسابقه استفاده از VAR برای نخستین بار در تاریخ لیگ برتر بود. اتفاقی که روی نتیجه نهایی بازی هم نقش مهمی داشت و پنالتی منجر به گل استقلال در وقت تلف‌شده نیمه دوم از طریق بازبینی صحنه و با کمک VAR به‌دست آمد.
پیش از شروع بازی قابل پیش‌بینی بود که استفاده از این تکنولوژی برای نخستین بار در لیگ برتر آن هم در یک بازی بسیار حساس چالش‌های فراوانی را به همراه خواهد داشت و پس از بازی بخش عمده‌ای از صحبت‌های اعضای دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در خصوص عملکرد داور و استفاده از کمک‌داور ویدیویی بود.
اعتراض شدید بازیکنان در دقایق پایانی
نیمه نخست دربی به جز صحنه سرنگونی شهاب زاهدی در محوطه جریمه استقلال و برخورد توپ به دست مهدی ترابی در محوطه جریمه پرسپولیس صحنه خاصی نداشت و اعضای ۲ تیم هم اعتراض شدیدی نسبت به این ۲ صحنه نداشتند. با این حال نیمه دوم ۳ صحنه مشکوک و جنجالی داشت که کار موعود بنیادی‌فر را برای قضاوت بسیار سخت کرد. صحنه نخست خطای امید حامدی‌فر در دقیقه ۶۰ بود که پرسپولیسی‌ها معتقد بودند داور باید از طریق VAR صحنه را بررسی و بازیکن استقلال را اخراج می‌کرد. می‌کرد. با این حال علیرضا فغانی معتقد است داور نمی‌توانست برای بررسی این صحنه به VAR مراجعه کند؛ او در این خصوص گفت: «در این صحنه چون لحظه‌ای که پای بازیکن آبی روی مچ بازیکن قرمز آمده، زانوی بازیکن آبی خم است و کامل روی پا نرفته و پای مستقیم نرفته، کارت قرمز مستقیم ندارد. خود بازیکن قرمز هم سمت بازیکن آبی رفته و برخورد اجتناب‌ناپذیر است. این صحنه کارت زرد دارد و برای کارت زرد VAR وارد نمی‌شود و تیم داوری باید تصمیم بگیرد و VAR نمی‌تواند دخالت کند.»
استقلال پس از خوردن گل حملات زیادی روی دروازه پرسپولیس ترتیب داد و نتیجه آن ۲ صحنه مشکوک در محوطه جریمه پرسپولیس بود. در هر ۲ صحنه بازیکنان و نیمکت‌های هر ۲ تیم به شدت به داور اعتراض داشتند؛ استقلالی خواستار بررسی صحنه‌ها از طریق VAR بودند و پرسپولیسی‌ها هم معتقد بودند خطایی رخ نداده است. اتفاقی که باعث شد در دقایق پایانی بنیادی‌فر نتواند بازی را به خوبی مدیریت کند و نکته عجیب هم انفعال او مقابل بازیکنان و عدم جریمه آن‌ها به دلیل اعتراض بود. در نهایت هم استقلال با کمک VAR صاحب یک ضربه پنالتی شد تا جنجال‌های اواخر بازی به بیرون زمین هم کشیده شود.
کلیدواژه VAR در مصاحبه‌های پس از بازی
بخش زیادی از مصاحبه‌های اعضای ۲ تیم پس از بازی درباره VAR بود. استقلالی‌ها که با کمک همین تکنولوژی به تساوی رسیده بودند به تیم حریف کنایه زدند و معتقد بودند اگر در سال‌های گذشته هم VAR بود نتیجه دربی‌ها متفاوت می‌شد. آن‌ها همچنین معتقد بودند صحنه برخورد پیمان بابایی هم پنالتی بوده و در واقع داور یک پنالتی کم برایشان گرفته است!
در طرف مقابل پرسپولیسی‌ها هم اعتقاد داشتند داور به دلیل اعتراضات شدید استقلالی‌ها تصمیم به اعلام پنالتی گرفته و در آن صحنه اصلا خطایی رخ نداده است. آن‌ها همچنین به اخراج نشدن امید حامدی‌فر هم معترض بودند تا با وجود VAR هر ۲ طرف باز هم از داور طلبکار باشند.
در واقع استفاده از VAR نه تنها باعث کاهش اعتراضات و درگیری‌ها نشد، بلکه خودش یک بهانه برای دعوا و کنایه زدن به طرف مقابل بود!
درخواست پرسپولیسی‌ها و پاسخ عجیب افشاریان
پرسپولیسی‌ها که پس از بازی به شدت از عملکرد داور مسابقه و تصمیمات کمک‌داور ویدیویی ناراضی بودند، خواستار انتشار مکالمات بین موعود بنیادی‌فر و اتاق VAR شدند. خداداد افشاریان، رییس کمیته داوران اما در پاسخ مدعی شد مکالمات اصلا ضبط نشده و امکان انتشار آن وجود ندارد. او مدعی شد این مکالمات کاملا محرمانه بوده و قابل پخش نیست.
مصطفی لشگری، مدیر روابط عمومی باشگاه پرسپولیس هم در پاسخ به افشاریان گفت: «آقای افشاریان در ادعایی عجیب‌تر گفته مکالمه‌ای ضبط نشده و چیزی منتشر نخواهد شد. به صراحت اعلام می‌کنیم، اگر فدراسیون فوتبال و کمیته داوران مکالمات رخ داده بین داوران را منتشر نکنند، به فیفا شکایت می‌بریم و تا پایان پرونده موضوع را پیگیری می‌کنیم. موضوع دیگر اینکه برخی جریان‌ها و افراد که مشخص است از کجا خط گرفته‌اند، اینطور القا کرده‌اند که پرسپولیس مخالف VAR است! در صورتی که از فصل گذشته تا الان مشخص است کدام باشگاه همواره مخالف آمدن VAR بوده و سعی در متشنج کردن فضا داشته است. شک نکنید با انتشار مکالمات داوران در بازی دیشب همه چیز مشخص خواهد شد.»
این درحالی است که در سال‌های اخیر مکالمات اتاق VAR در چند بازی لیگ برتر انگلیس منتشر شده و این موضوع جنجال‌هایی را هم به دنبال داشته است. البته از زمان استفاده از VAR تاکنون تنها لیگ برتر انگلیس و لیگ MLS در میان لیگ‌های مطرح حاضر به انتشار مکالمات اتاق VAR شده‌اند و به طور مثال فدراسیون فوتبال اسپانیا با این موضوع مخالفت کرده است.
در این بین درخواست‌هایی هم در خصوص پخش زنده مکالمات داور و اتاق کمک‌داور ویدیویی وجود داشته اما هیئت بین‌المللی فوتبال (IFAB) تاکنون مخالف این موضوع بوده است. IFAB اعتقاد دارد که پخش زنده مکالمات در جریان بازی‌ها محیطی ناامن برای داوران ایجاد می‌کند.
وقتی VAR خودش سوژه جنجال است!
در سال‌های اخیر هرگاه بحث مشکلات داوری و اعتراضات تیم‌ها مطرح می‌شد، همه در پاسخ می‌گفتند که تنها راه حل شدن این مشکل ورود VAR به فوتبال ایران است. با این حال تجربه استفاده از این تکنولوژی در دربی نشان داد که ماجرا حتی با VAR هم حل نخواهد شد. در واقع استفاده از VAR اکنون خودش به یک سوژه تبدیل شده و به جنجال‌های مسابقات افزوده است. در جریان بازی اعضای تیم‌ها با هر صحنه مشکوک خواستار استفاده از VAR بودند و پس از بازی هم بخش اصلی دعواها و کنایه‌ها به همین مسئله برمی‌گشت.
این موضوع البته فقط مختص به لیگ ایران نیست؛ یان زلینسکی، کارشناس حقوقی چند سال قبل در یکی از مقاله‌های خود به این موضوع اشاره کرد: «علت وجود این اختلافات در دو معیار قضاوتی داوری است. داوران براساس دو معیار عینی و ذهنی تصمیم‌گیری می‌کنند. معیار عینی ناظر به صحنه‌هایی همچون عبور توپ از خط دروازه است و تمام داوران اگر تصویر کامل و دقیقی داشته باشند، نظر یکسانی دارند. اختلاف اما از جایی شروع می‌شود که معیار تصمیمات ذهنی باشد. معیار ذهنی ناظر به خطاها و میزان شدت آن است. بارها دیده‌ایم که در یک برخورد داوران اختلاف نظرهای فاحشی دارند و این اختلاف نظر ناشی از همین معیار است. داوری یک صحنه را برخورد عادی فوتبال می‌داند و داور دیگری آن را خطای همراه با کارت زرد تلقی می‌کند. تصمیم‌گیری‌ها در این خصوص حتی با وجود VAR هم متفاوت خواهد بود و این دقیقا جایی است موجب بروز تنش بیشتر در فوتبال ما می‌شود. فکر کنید برخوردی در زمین بوده و داور با VAR آن را مجددا بررسی می‌کند. از نظر او برخورد یک اتفاق طبیعی در فوتبال است حال آنکه داور دیگری این برخورد را خشن و مستحق یک اخطار بداند.»
مشابه این موضوع در داوری ایران هم وجود دارد و فدراسیون فوتبال باید پیش از استفاده عمومی از VAR در تمام بازی‌ها، ابتدا چنین مسائلی را برای تیم‌ها حل کند تا استفاده از این تکنولوژی خودش به یک بحران جدید تبدیل نشود.
بیشتر بخوانید:
۲۵۸ ۲۵۸
