سیاست خارجی متوازن مبتنی بر داشتن روابط با کشورهای مختلف با تمرکز بر گسترش تعاملات با کشورهای همسایه و پیرامونی ومحدود نکردن سیاست خارجی کشور به موضوع برجام یکی از شعارهای اصلی انتخاباتی سید ابراهیم رئیسی در جریان انتخابات خرداد ماه ۱۴۰۰ بود؛ شعاری که به اذعان حتی برخی از منتقدین دولت نیز، دولت سیزدهم طی دو سال گذشته تاکنون در اجرای آن در برخی حوزه‌ها به موفقیت‌هایی رسیده است.
به گزارش بارز نیوز، سید ابراهیم رئیسی که در جریان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ۲۸ خردادماه ۱۴۰۰ با کسب ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رای، به عنوان هشتمین رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد در ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ در اولین نشست خبری با حضور رسانه‌های داخلی و خارجی با تکرار آن چه که در زمان تبلیغات انتخاباتی به عنوان برنامه‌اش در حوزه سیاست خارجی بیان کرده بود، گفت: «سیاست خارجی دولت ما از برجام شروع نمی‌شود و به برجام نیز محدود نخواهد شد، بلکه ما تعاملی گسترده و متوازن را در سیاست خارجی دنبال خواهیم کرد … اعلام می‌کنم که ما روابط با تمام کشورهای دنیا و تعامل با آنها را به ویژه کشورهای همسایه اعلام کردیم. اولویت ما ارتباط با همسایگان خواهد بود.»
با نگاهی گذرا بر کارنامه دولت رئیسی در طول دو سال گذشته می‌توان این ادعا را مطرح کرد که دولت سیزدهم در حوزه سیاسی خارجی خود تلاش کرده است که برخی از ظرفیت‌های مغفول مانده در حوزه تعامل با کشورهای همسایه را مبتنی بر دیپلماسی اقتصادی نسبت به گذشته فعال‌تر کند و اجرای برخی از پروژه‌های کلان تعریف شده در این ارتباط به خصوص در حوزه ترانزیت و گمرگ را با قدرت و سرعت بیشتری به سمت اجرایی شدن سوق دهد که جدیدترین اقدام در این زمینه افتتاح بخش اول پروژه ریلی شلمچه و بصره در اواخر هفته گذشته است.
در کنار عملکرد دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم در حوزه تعامل با همسایگان و کشورهای پیرامونی و دوست که باید در یک گزارش جداگانه به بررسی نقاط ضعف و قدرت آن پرداخته شود، دولت در طول این دو سال تلاش کرده است که در حوزه روابط دیپلماتیک نیز به دستاوردهایی نائل شود که شاید یکی از شاخص ترین آن برقراری مجدد روابط سیاسی بین ایران و عربستان بعد از هفت سال است. مذاکرات ایران و عربستان برای برقراری مجدد روابط بین دو کشور از فروردین ماه ۱۴۰۰ در بغداد آغاز شد و ۵ دور از این مذاکرات با میانجی‌گری بغداد و مسقط به پیش رفت و در نهایت این مذاکرات با میانجی‌گری پکن در اسفندماه ۱۴۰۱ وارد فاز جدیدی شد و بیانیه سه جانبه‌ای بین ایران، عربستان و چین در مورد توافق تهران و ریاض برای از سرگیری روابط به امضا رسید. در ادامه تحولات رخ داده و دیدار وزیران امور خارجه ایران و عربستان در پکن در ۱۷ فروردین ماه سال جاری، روابط دیپلماتیک تهران و ریاض مجدد بعد به صورت رسمی برقرار شد و دو کشور اقدام به معرفی سفرای خود کردند؛ موضوعی که بر اساس اعلام وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مراحل اداری آن در حال طی شدن است.
بر اساس این گزارش، همچنین روز شنبه بعد از ۱۷ سال وزیر امور خارجه عربستان به تهران سفر کرد و با همتای ایرانی خود و سید ابراهیم رئیسی دیدار و رایزنی کرد. او در جریان کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای ایرانی خود تاکید کرد که مقامات عالی رتبه عربستان ملک سلمان و محمد بن سلمان منتظر سفر رئیس‌جمهور ایران به عربستان هستند و این که دعوت صورت گرفته از وی برای سفر به تهران هر چه زودتر انجام شود، او همچنین با اشاره به آغاز کار سفارت ایران در عربستان و کنسولگری کشورمان در جده در هفته گذشته خبر داد که در آینده نزدیک سفارت عربستان در تهران نیز بازگشایی می‌شود در این ارتباط خبرنگار شبکه تلویزیونی العربیه که همراه فیصل بن فرحان به تهران آمده بود در گزارشی تکمیلی اعلام کرد که سفارت عربستان در تهران و همچنین کنسولگری این کشور در مشهد بعد از «عید قربان» فعالیت‌های خود را به‌طور رسمی آغاز خواهند کرد.
با توجه به از سرگیری روابط تهران و ریاض، همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد شاهد تحولاتی در روابط ایران با تعدادی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله بحرین هستیم، بر اساس آن‌چه که تاکنون در رسانه‌ها اعلام شده هیات‌هایی از ایران و بحرین به تهران و منامه سفر کرده‌اند و مذاکرات بین دو کشور از طریق واسطه‌ها برای از سر گیری روابط و بازگشت سفارت‌خانه‌های دو کشور در تهران و منامه ادامه دارد.
پیش از تحولات مربوط به روابط ایران و عربستان و برقراری روابط رسمی بین تهران و ریاض، دو کشور کویت و امارات نیز که در پی حمله صورت گرفته به سفارت عربستان در تهران در سال ۱۳۹۴ اقدام به کاهش سطح روابط خود با ایران کرده بودند، در سال گذشته تصمیم گرفتند که سطح روابط سیاسی خود را به ایران گسترش دهند و بار دیگر سطح فعالیت نمایندگی‌های خود در تهران را به سطح سفیر گسترش دادند و در همین ارتباط سفرای کویت و امارات فعالیت خود در تهران را از سر گرفتند.
به گزارش بارز نیوز، همچنین در چند ماه اخیر دو کشور ایران و لیبی نیز که در پی درگیرهای داخلی در این کشور، سطح روابط‌شان با یکدیگر کاهش و تهران اقدام به تعطیلی سفارت خود در طرابلس کرد، تصمیم گرفتند که بار دیگر این روابط را ارتقا دهند چنان‌که در روزهای اخیر لیبی، سطح فعالیت دیپلماتیک خود در تهران را به سطح سفیر ارتقا داد و ایران نیز اعلام کرد که فرد مناسبی برای سرپرستی سفارت ایران در لیبی انتخاب کرده است و به زودی با استقرار وی، فعالیت سفارت ایران در لیبی از سرگرفته می‌شود.
روابط ایران و مصر به عنوان دو کشور مهم جهان اسلام و منطقه نیز در سال‌های اخیر با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده و گرچه در مقاطعی از جمله در دولت هشتم تلاش‌هایی برای گسترش این روابط صورت گرفت ولی تاکنون تحول عملی در این ارتباط رخ نداده است. در همین چارچوب طی چند ماه اخیر پس از کاهش تنش در روابط ایران و عربستان، بار دیگر شاهد افزایش فعالیت‌ها و رایزنی‌های دیپلماتیک جهت ارتقای این روابط هستیم و در این ارتباط برخی از واسطه‌ها از جمله عراق، عمان و برخی از شخصیت‌های سیاسی مانند عمار حکیم فعال شده‌اند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده در جریان سفر اخیر سلطان عمان به قاهره و همچنین سفر هفته پیش السودانی نخست وزیر عراق به مصر یکی از محورهای رایزنی این مقامات با عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر روابط تهران و قاهره بوده است.
همچنین برخی از اخبار غیررسمی بیانگر این موضوع است که عمار حکیم رئیس جریان حکمت ملی عراق در جریان سفر اخیر خود به قاهره پیام‌های مقامات ایرانی و مصری را به دست قاهره و تهران رسانده‌اند . در اواخر هفته گذشته نیز رسانه العربیه نیز به نقل از منابع آگاه خود از موافقت اولیه تهران و قاهره برای تشکیل کمیته‌ای ایرانی – مصری برای احیای روابط و هماهنگی امنیتی میان دو کشور خبر داد. بر اساس این گزارش در جریان دیدار اخیر پادشاه عمان با رهبر انقلاب اسلامی و تلاش‌های صورت گرفته از سوی مسقط برای ارتقای روابط ایران و مصر از سطح دفاتر حافظ منافع به سطح بالاتر، آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار با اشاره به اظهارات سلطان عمان مبنی بر تمایل مصر برای از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران، تاکید کردند: ما از این موضع استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.
به گزارش بارز نیوز، یکی از دیگر اقدامات دولت در دو سال گذشته در حوزه دیپلماسی تلاش برای ایفای نقش جدی‌تری در عرصه سازمان‌های منطقه‌ای بوده است که در این ارتباط می‌توان به گسترش همکاری‌های ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اجرای فعالانه‌تر قرارداد تجارت ترجیحی بین ایران و کشورهای عضو این اتحادیه اشاره کرد.
همچنین در پی اقدامات صورت گرفته برای تکمیل روند عضویت دایم ایران در سازمان شانگهای در اجلاس تیرماه سران این سازمان در هند، تهران به دنبال این است که نقشه جامعی برای تعامل با این سازمان تدوین کند و در همین چارچوب کارگروه‌های مشترکی بین دبیرخانه سازمان شانگهای در وزارت خارجه و نهادهای مرتبط ایجاد شده تا برنامه‌های آنها برای تعامل با این سازمان چند جانبه سیاسی، امنیتی و اقتصادی اخذ شود.
یکی دیگر از نهادهای بین‌المللی که دولت سیزدهم در مدت اخیرتلاش کرده که روند عضویت ایران در آن به صورت جدی‌تر دنبال کند عضویت ایران در سازمان بریکس است سازمانی که در آن کشورهای قدرت‌های نوظهور اقتصادی جهان یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی حضور دارند و یک چهارم سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در جهان در این کشورها جذب شده است.
در همین ارتباط سال گذشته ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران به دعوت رئیس‌جمهور چین در اجلاس بریکس پلاس سخنرانی کرد و در خردادماه سال جاری نیز حسین امیر عبداللهیان به دعوت وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی در نشست دوستان بریکس در کیپ تاون شرکت کرد.
به گزارش بارز نیوز، با توجه به افزایش تعاملات دیپلماتیک ایران با کشورهای همسایه و پیرامونی و انعقاد سند جامع راهبردی بین ایران و برخی از این کشورها و تاکید مقامات کشورمان بر گسترش حجم روابط اقتصادی ایران با این کشورها، این انتظار به حق در افکار عمومی وجود دارد که در آینده نزدیک اثرات این روابط را در حوزه اقتصادی کشور و بر سر سفره‌های خود مشاهده کنند و از دیگر سو مقامات دولتی نیز قطعا به خوبی به این مسئله واقف هستند که برای تحکیم روابط سیاسی ایران با کشورها ضروری است که این روابط با همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک همراه شود؛ چراکه عموما در چنین شرایطی، کشورها با توجه به منافع اقتصادی خود در صورت بروز اختلافات سیاسی و حتی امنیتی تلاش می‌کنند این اختلافات را مدیریت کنند و سطحی از روابط سیاسی را با طرف مقابل خود حفظ کنند، در مجموع بر اساس آن چه که اشاره شد باید منتظر ماند و دید در ماه‌های آینده این سطح از تحرکات دیپلماتیک و موفقیت نسبی دولت در سیاست خارجی متوازن به چه میزان می‌تواند انتظار مورد اشاره مردم را در حوزه اقتصادی محقق کند.
انتهای پیام
