غزال زیاری: با به پرواز درآمدن هواپیمای C۹۱۹ و انجام اولین پرواز تجاری‌اش، چین پاسخ قاطعی به کمپانی‌های هواپیماسازی بوئینگ و ایرباس داده و حالا مدعی یک پیروزی تاریخی است.
چین این هواپیما را اولین جت مسافربری بزرگ داخلی خود نامیده و حالا هواپیمای C۹۱۹، سمبل بزرگ استراتژی گسترده “ساخت چین” به شمار می‌آید؛ کمپینی که هدف از آن کاهش اتکا به تولیدکنندگان خارجی است.
سمبل استقلال یا وابستگی به غرب؟
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان کارشناسان معتقدند که این هواپیما، به جای آنکه جایگاه جهانی چین در نوآوری‌های فناوری را ارتقا بدهد، بیشتر نمادی از اتکای مداوم این کشور به غرب است. به این دلیل که بخش عمده‌ای از قطعات این هواپیما از تامین‌کنندگان خارجی و اکثرا از آمریکای شمالی و اروپا تامین می‌شود.
این در حالی است که رسانه دولتی چین گفته که تنها ۴۰% از اجزای این هواپیما وارداتی هستند.
طبق گفته اسکات کندی که به مدت دو سال رهبری تیم تحقیقاتی درباره تلاش‌های چند دهه‌ای چین برای توسعه هواپیماهای تجاری‌اش را عهده دار بود، این کاملا طبیعی است که سازندگان هواپیماها، تجهیزات مدنظرشان را از سراسر دنیا تهیه کنند. او در این باره گفته:« هواپیمای C۹۱۹، از این نظر منحصر به فرد است که تقریبا هیچ یک از قطعاتی که آن را در هوا حفظ می‌کند، ساخت چین نیست.»
نتیجه گیری چیست؟ اسکات، رئیس هیئت امنای تجارت و اقتصاد چین در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی واشنگتن (CSIS)، در این باره گفته:« هواپیمای C۹۱۹، یک هواپیمای غیرچینی است که فقط رنگ و لعاب چینی دارد.»
تحقق آرزوی دیرینه چینی‌ها
هواپیمای C۹۱۹، توسط یک شرکت دولتی مستقر در شانگهای به نام شرکت هواپیمای تجاری چین (COMAC) ساخته شده که هدف آنها به پرواز درآوردن هواپیماهای بزرگ ساخت چین در آسمان عنوان شده است.
طبق گفته شوکور یوسف، بنیانگذار Endau Analytics که صنعت هوانوردی را ردیابی می‌کند، نمی‌توان درباره میزان دشواری تحقق این هدف صحبت کرد.
در حال حاضر تنها چند کشور انگشت‌شمار در دنیا هواپیماهای خودشان را ساخته و تامین می‌کنند و طبق گفته آقای یوسف، موانع زیادی در این مسیر بر سر راه است که از جمله آنها می‌توان به نیاز به تخصص فنی زیاد، الزامات نظارتی دقیق و زمان و منابع چشمگیر اشاره کرد.
پاسخ دندان‌شکن چین به بوئینگ و ایرباس
طبق برآوردهای CSIS، ساخت هواپیمای C۹۱۹، تا امروز حدود ۴۹ میلیارد دلار هزینه داشته؛ هرچند که تعیین دقیق رقم این هزینه غیرممکن است؛ چرا که داده‌های دقیقی درباره امور مالی COMAC در دسترس نیست. البته این هواپیما، اولین هواپیمای بومی کمپانی COMAC نیست؛ اما به دلیل ابعاد بزرگ C۹۱۹، حالا این هواپیما در کانون توجه قرار گرفته است. هواپیمای C۹۱۹، گنجایش ۱۹۲ مسافر را دارد و می‌تواند تا ۵۵۵۰ کیلومتر پرواز کند.
طبق گفته کندی، کمپانی COMAC در حال کار کردن بر روی یک هواپیمای دوربرد به نام CR۹۲۹ نیز هست؛ ولی این پروژه که تلاش مشترک چین و روسیه است، احتمالا بعد از حمله روسیه به اوکراین در سال گذشته میلادی، فعلا متوقف شده است.
C۹۱۹ واقعا ساخت چین است؟
اولین پرواز تجاری هواپیمای C۹۱۹، اخیرا با پرواز از شانگهای به پکن توسط ایرلاین China Eastern Airlines (CEA) انجام شد و طبق گفته کندی، چین امیدوار است تا بتواند این هواپیما را جایگزین بوئینگ ۷۳۷ و ایرباس A۳۲۰ کند. دولت چین، این هواپیما را یک محصول موفق بومی معرفی کرده، اما برخی تحلیلگران تاکید فراوانی بر این موضوع دارند که بخش عمده‌ای از قطعات آن، در خارج از چین ساخته شده است.
CSIC در گزارش خود در سال ۲۰۲۰، تخمین زده بود که تقریبا ۹۰% از تامین‌کنندگان قطعات اصلی یا بزرگ هواپیمای C۹۱۹ از آمریکای شمالی و اروپا هستند وتنها ۱۰% از این قطعات از چین و یا دیگر کشورهای آسیایی تامین شده‌اند و آقای یوسف هم برآورد مشابهی دارد.
کندی در این باره به این نکته اشاره کرده که اگر چه حالا ممکن است این درصدها نسبت به گزارش سال ۲۰۲۰ دستخوش تغییراتی شده باشند ولی به نظر او، با در نظر داشتن سختی کار تغییر تامین‌کنندگان در طول فرآیند اخذ صدور گواهینامه هوانوردی، این امر بسیار بعید است.
بیشتر بخوانید:
حالا هواپیمای C۹۱۹، بعد از چندین سال تاخیر، موفق شد تا در اواخر سال گذشته، چراغ سبز ارائه خدمات تجاری و تولید انبوه در کشور چین را دریافت کند.
چینی‌ها نیز این انتقادات را پذیرفته اند و روزنامه دولتی گلوبال تایمز چین در سرمقاله ای دراین باره نوشت:« برخی افراد این سوال را مطرح کرده‌اند که آیا می‌توان هواپیمای C۹۱۹ را در شرایطی که ساخت آن به واردات متکی است، یک هواپیمای بومی ساخت چین دانست؟ واقعیت این است که لیست تامین‌کنندگان خارجی قطعات C۹۱۹، یک لیست بلندبالاست. سیستم برق و ارابه فرود این هواپیما، Hon کمپانی Honeywell است و ضبط پرواز آن جنرال الکتریک است، موتور جهش آن CFM، سیستم کنترل پرواز آن Parker Aerospace و سیستم سوخت، رادار و سیستم شبیه‌سازی هواشناسی آن محصول کمپانی Rockwell Collins و لاستیک‌های آن از برند میشلن هستند که همگی کمپانی‌های آمریکایی و اروپایی به حساب می‌آیند.»
البته موضع دولت چین این است که دیگر تولیدکنندگان هواپیما نیز اغلب به واردات متکی هستند.
در سرمقاله روزنامه دولتی چاینا دیلی هم به این نکته اشاره شده که کمپانی‌های بوئینگ و ایرباس هم به تامین‌کنندگان جهانی با کیفیت بالا وابسته‌اند.
به گفته یوسف، کمپانی آمریکایی بوئینگ، بین ۴۰ تا ۵۰% از قطعات هواپیماهایی مثل Dreamliner ۷۸۷ را از خارج از آمریکا تامین می‌کند و ایرباس که یک هواپیماساز اروپایی است نیز برخی قطعات را از کشورهایی مثل مالزی خریداری می‌نماید.
هواپیمای چینی مشتری خارجی پیدا خواهد کرد؟
جاه‌طلبی چینی‌ها در رقابت با کمپانی‌های ایرباس و بوئینگ که کل بازار ساخت هواپیما را در اختیار دارند، بر کسی پوشیده نیست؛ البته یوسف بر این باور است که به این زودی‌ها شاهد محقق شدن رویای چینی‌ها نخواهیم بود. او در این باره گفته:« به نظر من،کمپانی COMAC، هنوز آنقدر هواپیماهای متمایزی تولید نکرده تا بتواند دیگران را برای استفاده از این هواپیماها متقاعد کند. فناوری‌های موجود در هواپیماهای COMAC پیش از این در ایرباس و بوئینگ وجود داشتند.»
احتمالا سال‌ها طول خواهد کشید تا هواپیمای چینی بتواند تائیدیه‌های هوانوردی آمریکا و اروپا را دریافت کند.
اما انتظار می‌رود که به محض افزایش تولید این هواپیمای چینی، سفارش‌های بیشتری از داخل چین یا کشورهای در حال توسعه‌ای که قادر به پرداخت مبالغ هنگفت برای خرید هواپیماهای تراز اول دنیا نیستند، دریافت شود. سال گذشته، شرکت هواپیمایی داخلی TransNusa در اندونزی، تبدیل به اولین مشتری خارجی هواپیماهای COMAC شد.
یوسف در این باره گفت:« این جای تحسین دارد که کشوری به جز اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در حال تولید یک هواپیما در بازار تجاری است.»
حتی اگر قیمت هواپیمای چینی به مراتب جذاب‌تر هم باشد، مدت زیادی طول می‌کشد تا این هواپیما بتواند دل مردم را جذب کند. یوسف ادامه داد:« خطوط هوایی در سراسر جهان، به سادگی برای خرید یک هواپیمای دیگر متقاعد نمی‌شوند؛ چون همیشه خواه ناخواه این بحث مطرح است که آیا هواپیمای جدید مورد علاقه و پذیرش افراد قرار بگیرد یا نه.»
منبع: CNN
۵۸۵۸
