محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی که صبح امروز (یکشنبه، ۲۰ آذر) برای حضور در اولین همایش ملی ارتقای شفافیت به همراه رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه در سالن اجلاس سران حضور یافته بود، ضمن تسلیت ایام شهادت صدیقه کبری، حضرت فاطمه زهرا (س) به محبین اهل بیت (ع) و با تشکر از رئیس سازمان بازرسی و قوه قضائیه که فرصتی را برای امر مهم شفافیت در حوزه حکمرانی فراهم کرده و مسئولان را گرد هم آوردند، گفت: این همایش از فرصت‌های کم نظیری است که به بحث شفافیت بپردازد لذا از همه اهالی علم و کسانی که در این همایش علمی و ملی شرکت کرده و با مقالات خود بر غنای بحث خواهند افزود، تشکر می‌کنم.
اعتماد مهم‌ترین و اصلی‌ترین سرمایه ملی هر جامعه‌ای است
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: ما به همین میزانی که بر حوزه محتوای نظری شفافیت تسلط پیدا کرده و به آن عمق می‌بخشیم، نیازمندیم که در تحقق و پیاده سازی ابعاد مختلف حکمرانی نیز به شفافیت توجه کرده و فاصله میان حرف و عمل را هرچقدر می‌توانیم کاهش دهیم که مردم از این بخش بهره‌مند شوند و پایه‌های حکومت در این بخش است که مستحکم می‌شود.
وی ادامه داد: از قضا زمانی که سخن بگوییم و عمل در آن نباشد، اعتماد نیز نخواهد بود، اعتمادی که مهم‌ترین و اصلی‌ترین سرمایه ملی هر جامعه‌ای است در نتیجه آن، اثر خود را از دست داده و یا کاهش می‌یابد. شکی نیست که در همه دولت‌ها در طول تاریخ موضوع مبارزه با فساد و شفافیت مهم بوده است و بسیاری از دولت‌ها و حکومت‌ها نتوانسته‌اند به‌خاطر بی‌توجهی به شفافیت و فساد، به اهداف خود برسند چرا که نتوانستند به موقع پیشگیری کرده و اتفاقات را جبران کنند و نتوانستند به موقع درد‌ها را مشخص کرده و به وقت خود درمان کنند.
قالیباف بر همین اساس تصریح کرد: طبیعی است که امروز شفافیت و مبارزه با فساد که در ذات و روح انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی و بر مبنای وظیفه شرعی برخاسته از مکتب قرآن و اهل بیت (ع) است و نظام ما در راستای آن گام بر می‌دارد، امر بسیار حیاتی و امری معنوی، دنیوی و اخروی است.
رئیس قوه مقننه در ادامه با بیان اینکه در مکاتب انسان‌ساختی که فلسفه بسیاری از حکومت‌ها است، امور براساس قرارداد‌های اجتماعی دنبال می‌شود، اظهار کرد: فضای بحث ما فضای معنوی، عقلانی و عدالت است که به تحلیل و تبیین دقیق مقام معظم رهبری زمانی که حرف از مکتب امام (ره) زده می‌شود، بحث مربوط به معنویت، عقلانیت و عدالت به عنوان سه رکن اساسی اندیشه امام (ره) است و وظیفه دنیوی و اخروی ماست.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه در نظام جمهوری اسلامی به طریق اولی باید به موضوع شفافیت با جدیت نگریسته و آن را امری تزیینی و تشریفاتی ندانیم، بلکه وظیفه‌ای شرعی و یک امر اعتقادی دانسته و آن را یک حق عامه بدانیم، گفت: وظیفه ما در هر کجا هستیم همین است. همانطور که من ربع قرن یعنی واقعا ۲۵ سال است در حوزه‌های مختلف خدمتگزاری خود تلاش داشته‌ام در هر سازمانی که بوده‌ام به این موضوع توجه کنم.
شفافیت در حکمرانی نو، یک اصل ملی است
قالیباف در ادامه با بیان اینکه امروز و مخصوصاً الان بیش از هر زمان دیگر و بعد از دفاع مقدس موضوع کارآمدی دین در اداره جامعه باید هدف تمام کارگزاران نظام اسلامی باشد، اظهار داشت: بدون تعارف در موضوع حکمرانی نو، بحث شفافیت یک اصل ملی است. در حکمرانی نو بحث ما این است که کانون ارزشی حکمرانی، کارآمدی است و قابل تصور نیست که بدون شفافیت به کارآمدی در مجموعه‌ای برسیم.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان ادامه داد: امروز نیازمند این هستیم همانطور که قانون اساسی را گزینشی انتخاب نکرده و یکپارچه و همه جانبه به آن می‌نگریم، امر شفافیت که یک امر ملی است را نیز یکپارچه و بدون تبعیض و به‌صورت ممتد ادامه دهیم و صرفاً در یک مقطع نباشد.
وی افزود: گاهی اوقات با فراز نشیب مسائل سیاسی و با رسیدن به نقاط اوجی که در زمان‌هایی که جابجایی قدرت در سیستم و دولت‌ها اتفاق می‌افتد، می‌بینیم که با نگاه سیاسی به این موضوعات توجه می‌شود. اما نباید اینگونه باشد بلکه بحث شفافیت اصلی مثل قانون اساسی است و باید مداوم و غیرگزینشی ادامه پیدا کند.
قالیباف در ادامه با اشاره به طرح موضوع شفافیت آرا در مجلس فعلی که قطعاً خواسته همه مردم بود، یادآور شد: ما پیش از ورود به مجلس نیز قول آن را داده بودیم و در مجلس با تمام فراز و نشیب‌ها آن را تصویب کردیم. اما آیا شفافیت فقط شفافیت آرا است و واقعا نیازمند فراتر از آن نیستیم؟ حتماً هستیم و باید در همه قوا و سطوح شفافیت داشته باشیم.
رئیس قوه مقننه در ادامه با اشاره به سخنان رئیس جمهور و رئیس سازمان بازرسی در این جلسه و با اشاره به نامه پنجاه امیرالمومنین (ع) که مردم حق دارند همه چیز را بدانند جز موضوعاتی که مربوط به جنگ است، اظهارکرد: پیاده سازی این مطلب این است که همه موضوعاتی که طبقه‌بندی دارند و قانون آن موجود است اعم از سری، خیلی سری، محرمانه و … که افراد خاصی به آن دسترسی دارند و بقیه نباید به آن دسترسی داشته باشند، جدا شده و در بقیه موضوعات همه باید دسترسی و حق آن را داشته باشند. ما قانون می‌نویسیم که حق دسترسی باشد، اما زمانی که این قانون اجرا نشود، تصویب آن چه فایده دارد؟ پس باید بستر دسترسی را فراهم کنیم.
ورود به حوزه خصوصی و زندگی شخصی مردم ممنوع است
وی در ادامه با بیان اینکه در حوزه خصوصی و زندگی شخصی مردم، کسی حق ورود نداشته و ممنوع است، گفت: قانون برای ورود به هر حوزه‌ای نیز مشخص کرده چه کسانی و در چه حدی ورود کنند. از این رو ما در قانون شفافیت در مجلس شورای اسلامی برای همه قوا، در همه بخش‌ها و با همین نگاهی که توضیح داده شد، موضوعات را دیده‌ایم.
قالیباف در ادامه با اشاره به موضوع شفافیت که در حال حاضر در شورای نگهبان بخشی از آن پیش رفت و بخشی از آن در مجمع تشخیص مصلحت است چرا که در مجلس به بعضی از موضوعات اصرار شد، عنوان کرد: من به عنوان عضوی از این مجمع، خواهشم این است که به این موضوع رسیدگی کنند.
رئیس مجلس ادامه داد: این سوال برای من نیز وجود دارد زمانی که اختلاف نظر میان دولت و مجلس وجود داشته و مجلس بعد از بررسی شورای نگهبان که قانونی و محترم بوده و ممکن است از جهت شرع یا قانون اساسی اشکالی داشته باشد، بر نظر خود اصرار می‌کند و تشخیص به عهده مجمع گذاشته می‌شود، چرا نباید مذاکرات، صحبت‌ها و دلایلی که نهایتا باعث تأیید و یا رد نظر مجلس می‌شود را مردم بدانند؟
شفاف‌ترین نهاد، مجلس است/ نباید برداشت‌های متفاوت از شفافیت وجود داشته باشد
وی در ادامه با بیان این موضوع که در حال حاضر شفاف‌ترین نهاد، مجلس است، ابراز داشت: هر قانونی تصویب می‌شود در صحن علنی است و همه مذاکرات، محتوا، مخالف و موافق در دسترس است و اینکه چه کسانی رأی موافق و مخالف می‌دهند با قانون جدید مشخص می‌شود. حتی ممکن است ۱۵ نماینده طرحی را امضا کنند و مردم هم بگویند این طرح مجلس است که البته طرح مجلس نیست بلکه طرح چند نماینده است، اما با این حال همه از آن مطلع می‌شوند.
قالیباف در ادامه با بیان اینکه معتقدم شفاف‌سازی باید در همه بخش‌ها جدی گرفته شود و این حق دسترسی را به مردم بدهیم، بستر را فراهم کنیم و واقعا شفافیت را یک رکن بدون جایگزین در حکمرانی خود بدانیم، گفت: نباید اجازه دهیم موضوع شفافیت به دست خوانش‌های متفاوت داده شده و از آن برداشت‌های متفاوت شود که در عمل نخواهیم این موضوع را پیاده سازی کنیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه ما در مجلس شورای اسلامی به استقبال شفافیت رفتیم، می‌رویم و در همه ابعاد به آن خواهیم پرداخت، در حوزه نظارت و اجرای قانون پیگیری خواهیم کرد و آن را موجب تقویت نظام می‌دانیم، اظهار کرد: همینجا به این نکته اشاره کنم که در کار نظارت؛ هم پیشینی، هم پسینی و هم حین اجرا، دستگاه‌های نظارتی و ۷ دستگاهی که مسئولیت نظارت و کنترل را دارند حتماً می‌توانند در این شفافیت بسیار دخیل باشند. همچنین دستگاه‌های نظارتی می‌توانند در کارآمد کردن سیستم‌های بروکراسی که امروز در نظام اداری و اجرایی دچار مشکلات جدی و اساسی هستیم، کمک کرده و آن را تقویت کنند.
دستگاه‌های نظارتی با تخلف برخورد کنند، اما شجاعت تصمیم‌گیری را از مدیران قوی و امین نگیرند
وی در ادامه خطاب به اعضای ۷ دستگاه نظارتی گفت: در حین نظارت و بازرسی به این امر هم توجه کنید که نباید شجاعت تصمیم‌گیری را از مدیرانی که قوی و امین هستند گرفت. امروز واقعیت تلخ ما این است که برای کار‌های نکرده از کسی توضیح نمی‌خواهیم، اما برای هر کار انجام داده، باید به ده‌ها نفر توضیح داده شود. معنی این حرف این نیست که با تخلف برخورد نشود، باید نظارت، پیگیری و برخورد شود، اما قرار است مجموعه هم کار انجام دهد و نباید شجاعت از مدیران گرفته شود.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: می‌خواهم بگویم قدرت شجاعت را از مدیران نگیریم، اما با متخلف و کسی که فساد کرد، برخورد شود چرا که منهای آسیب‌های فعل حرام و مال حرام واقعا آبرو، عقبه و اعتبار نظام است و به او نیز نباید در چارچوب قانون ترحم کرد و تخفیف داد بلکه باید با جدیت با او برخورد کرد.
وی در ادامه شفافیت و کارآمدی را چالش امروز کشور دانست و افزود: تعارف نداریم؛ در حوزه مسائل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و محیط زیستی چالش داریم. جا‌هایی مردم در این بخش‌ها از ما ناراضی هستند و به صورت عمومی ضعف‌هایی در اینجا داریم و باید به گونه‌ای عمل کنیم تا برطرف شود. معتقدم برای حل این موضوع در حکمرانی باید به ۴ رویکرد با اولویت هوشمندسازی، شفاف سازی، مردمی سازی، کارآمدسازی توجه داشته باشیم.
مردمی‌سازی به دنبال هوشمندسازی و شفاف‌سازی رخ می‌دهد/ کارآمدسازی در نقطه پایانی است
قالیباف ادامه داد: بنده به عنوان خدمتگزار حدود ۲۰ سال قبل توفیق خدمت در نیروی انتظامی را داشتم و این مثال را می‌زنم، چون عموم مردم با آن آشنا هستند و قرارگاه سازندگی و هوافضا مصداقی برای تطبیق ذهنی عموم مردم را ندارد. آن زمان هوشمندسازی را در دستور کار داشتیم، وقتی می‌گویم هوشمندسازی یعنی امنیت که حق مردم است که با راه اندازی سامانه ۱۱۰ گام نخستی برای اجرای آن برداشته شد.
رئیس قوه مقننه اضافه کرد: این بستر فنی برای مردم فراهم شد تا در اقصی نقاط جغرافیایی کشور در هر سن و سالی و در هر قشری به صورت عادلانه به پلیس دسترسی پیدا کنند. پس هوشمندسازی مهم است و، چون آن اتفاق افتاد در کنار آن ۱۹۷ درست شد که همان مردمی که از پلیس برای امنیتشان خدمت می‌گیرند اگر اشکالی دیدند، مردمی‌سازی را هم صورت دهند و بستر آن فراهم شد که بر پلیس خود نظارت کنند که همه شما آن را لمس کردید.
وی افزود: از سوی دیگر، روز‌های دوشنبه هم در سراسر کشور همه فرماندهان کلانتری‌ها به صورت حضوری به مردم پاسخ می‌دادند. از این رو سامانه ۱۱۰ بر بستر سیستمی رخ داد و مدیریت سایبرنتیکی اتفاق افتاد، تحلیل و نقاط آسیب روشن شد و مردمی سازی شد که معنای آن این است که شفاف سازی صورت گرفت.
قالیباف در ادامه با بیان اینکه موضوعی که هوشمندسازی شده و شفاف سازی شود، مردمی سازی هم می‌شود و اگر این سه در هر مجموعه‌ای صورت گیرد، آن مجموعه کارآمد می‌شود، عنوان کرد: متأسفانه الان این مسیر را طی نمی‌کنیم. حداقل ۳۰ سال است هزینه می‌کنیم تا هوشمندسازی را اجرا کنیم، اما موفق نبوده‌ایم لذا باید به موضوعات عملیاتی نگاه شود. نظارت مردمی، بستر فنی هم می‌خواهد و اگر بستر فنی نباشد، مردمی سازی رخ نمی‌دهد.
اقتصاد باید شفاف‌سازی، مردمی‌سازی و هوشمندسازی شود/ اقتصاد دولتی، فسادزا است
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه مردمی‌سازی باید در اقتصاد باشد و اقتصاد باید شفاف سازی، مردمی سازی و هوشمندسازی شود تا با فساد مبارزه شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۸۵ درصد اقتصاد، دولتی است در حالی که اقتصاد دولتی ذاتا فسادزا است. اقتصاد، فرهنگ، سیاست، مسائل اجتماعی و محیط زیست باید مردمی سازی شود. مردمی سازی اساس اندیشه امام (ره)، مکتب قرآن و اهل بیت (ع) است و حکومت برای مردم است.
وی در ادامه با بیان اینکه حوزه دفاعی و امنیتی را نیز می‌توان مردمی کرد، گفت: اگر امروز جنگ رخ نداده بود باید در ۵ حوزه استراتژیک اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و محیط زیستی مردمی‌سازی می‌شد. اما حوزه دفاعی و امنیتی هم می‌شود مردمی سازی کرد؟ بله می‌شود. این هنر انقلاب اسلامی است که دوران دفاع مقدس را که خطیرترین، سخت‌ترین و پیچیده‌ترین موضوعات در علم، درایت و مدیریت بود، مردمی کردیم و مردم دفاع مقدس را اداره کردند تا موفق شدیم. ما این تجربه را داریم، اما در ۴ تای دیگر که ذاتشان بیشتر مردمی است، می‌گوییم سخت است و نمی‌شود.
ریشه دشمنی آمریکا و رژیم صهیونیستی به دلیل قدرت و عزت ایران اسلامی است
قالیباف در ادامه با بیان مجدد اینکه هوشمندسازی، مردمی سازی، شفاف سازی و کارآمدسازی باید در همه ابعاد زندگی مردم دیده شود، عنوان کرد: با حکمرانی نو و نگاه نو به قانون اساسی و اصل ملی مانند شفافیت و با استفاده از فناوری به خصوص با وجود نیرو‌های جوان پیش قراول این عرصه و جوانان دانشمندی که در خط اول فناوری داریم، باید در این مسیر قرار گرفته و با سرعت بیشتری بر مشکلات فائق آییم.
وی در ادامه با بیان اینکه بر این باورم ریشه اینکه امروز دشمنان ما و در رأس آن آمریکای مستکبر و رژیم صهیونیستی که با شیطنت در امور داخلی ما دخالت کرده و ناامنی ایجاد می‌کنند، در قدرت و عزت ما است، اظهار داشت: زمانی که ما با قدرت بازدارندگی در مقابل آن‌ها و ظلم آن‌ها ایستاده و جلوی هژمونی آن‌ها در منطقه را می‌گیریم طبیعتا این عکس العمل را دارند که دنبال تضعیف نظام اسلامی باشند.
رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان راه مبارزه با آمریکا و رژیم صهیونیستی را این دانست که روز به روز ایران اسلامی را کارآمدتر و قوی‌تر کرده و با قدرت بیشتری کار را پیش ببریم و خاطرنشان کرد: حرکات امروز آن‌ها عکس العملی در مقابله با اندیشه امام (ره) و نظام اسلامی برخاسته از مکتب قرآن و اهل بیت (ع) است، اما ما بدون شک در این راه گام بر می‌داریم و خداوند به همه کسانی که دین او را یاری کنند، وعده داده است.
