زاوش محمدی: کمتر از دو هفته دیگر جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر آغاز می شود و ۳۲ تیم در این رقابت ها به مصاف حریفان خود می روند. یکی از مراسمات این بازی ها برگزاری کنسرت ها در مراسم افتتاحیه و اختتامیه است. جام جهانی فوتبال بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دنیاست که هر چهارسال یکبار در صدر اخبار همه رسانه‌ها قرار می‌گیرد و شور و هیجان بالایی در میان هواداران تیم‌های راه‌یافته به جام ایجاد می‌کند. علاوه بر کشور میزبان که چندین سال برای تدارک انواع امکانات و برنامه‌های سرگرم‌کننده تلاش و برنامه‌ریزی می‌کند، هر یک از کشورهای شرکت کننده نیز به نوعی سهمی در همراهی با این موج داغ خبری ایفا می‌کنند و سعی دارند با طراحی و ساخت محصولات سرگرمی و نمایشی عامه‌پسند، تیم ملی کشور خود را در این رقابت‌ها تشویق و حمایت کنند.
یکی از تولیدات هنری طی دوره‌های اخیرِ جام جهانی فوتبال «آهنگ جام جهانی» است که در کشورهای مختلف و متناسب با موسیقی ملی آن کشور ساخته می‌شود؛ تا علاوه بر پخش در استادیوم‌های مسابقات تیم مورد نظر، پخش آن از رسانه‌های دیداری و شنیداری در تهییج هواداران و بالارفتن شور و هیجان ملی موثر عمل کند.
در واقع موسیقی با ورود به سالن‌های ورزشی و رسانه‌های پخش‌کننده مسابقات علاوه بر شادی و نشاط، در ایجاد همدلی و وحدت ملی و در مرتبه بالاتر همدلی و وحدت جهانی نقشی انکارناپذیر ایفا می‌کند.
طی چند دوره اخیر جام جهانی فوتبال، کشور ایران نیز به ساخت آهنگ ویژه جام جهانی پرداخته است که هر چهارسال در چنین ایامی خبرساز می‌شود و اغلب آراء مخالف و موافق بسیاری را به دنبال می‌آورد. علاوه بر آهنگ‌های رسمی که از طرف دولت‌ها برای پخش در مسابقه تیم مورد نظر معرفی می‌شود، تعدادی آهنگ غیررسمی مرتبط با این رویداد طی ایام برگزاری مسابقات تولید و عرضه می‌شوند که در این گزارش به معرفی اجمالی این آهنگ‌ها (رسمی و غیررسمی) می‌پردازیم:
جام جهانی ۲۰۲۲ قطر
تیم ملی ایران برای ششمین بار به جام جهانی راه یافته و سومین جام جهانی پیاپی خود را تجربه می کند. ملی پوشان ایران در حالی راهی قطر می شوند که یوزها در مرحله گروهی ابتدا با مارک ویلموتس بلژیکی کار خودشان را آغاز کردند و حتی در آستانه حذف از این رقابت ها بودند اما با تغییر سرمربی و حضور اسکوچیچ در راس کادرفنی، ملی پوشان با چند پیروزی پیاپی از گروه خود صعود کردند و راهی مرحله نهایی شدند. آنها همچنین در گروه خود به عنوان صدرنشین به قطر ۲۰۲۲ راه یافتند و یکی از صعودهای مقتدرانه را تجربه کردند. پس از صعود به جام جهانی و تغییر در مدیریت فدراسیون فوتبال؛ هدایت ایران به کارلوس کی روش رسید و حالا ملی پوشان زیر نظر این مربی پرتغالی برای جام جهانی آماده می شوند. تنها ۱۳ روز دیگر تا آغاز این رقابت ها باقی مانده اما هنوز مشخص نیست ترانه تیم ملی در این رقابت ها را چه کسی خواهد خواند. پیش از این گفته شده بود رضا یزدانی ترانه «ایران صدای نفسامه» را برای حمایت از تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ می خواند اما او با انتشار بیانیه ای این موضوع را رد کرد.
جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه و سالار عقیلی
سالار عقیلی را همه با آهنگ معروف «ایران، فدای اشک و خنده تو» می شناسند. آوازخوانی که یکی از اساتید موسیقی دستگاهی ایران است و در سال ۲۰۱۸ هم آهنگ تیم ملی برای جام جهانی روسیه را خواند. ترانه ای که عقیلی خواند؛ «یازده ستاره» نام داشت که شعر آن را احسان افشاری گفته بود و ساخت موسیقی این ترانه هم بر گردن بابک زرین بود. این ترانه توسط ارکستر ضبط شد و در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه پخش شد.
جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل و احسان خواجه امیری
ایران پس از یک دوره ناکامی و دوری از جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی، با هدایت کارلوس کی روش به برزیل ۲۰۱۴ صعود کرد. ایران در حالی به این رقابت ها رسید که پس از شکست ملی پوشان مقابل ازبکستان در تهران؛ کمتر کسی شانسی برای ایران و صعود به برزیل قائل بود اما شاگردان کی روش با ۳ پیروزی مقابل قطر، لبنان و کره جنوبی راهی ریو شدند و در این رقابت ها با آرژانتین، نیجریه و بوسنی همگروه بودند. تیم ملی در این مسابقات تنها یک تساوی مقابل نماینده آفریقا به دست آورد و مقابل آرژانتین و بوسنی شکست خورد. یکی از درخشان ترین بازی های ایران در دوران جام جهانی در بازی ایران و آرژانتین رقم خورد که آلبی سلسته با گل دقیقه ۹۳ لیونل مسی موفق شدند ایران را شکست دهند.
برای این رقابت ها احسان خواجه امیری وظیفه خواندن ترانه تیم ملی را برعهده داشت. او آهنگ «دروازه‌های دنیا» را اجرا کرد که ترانه آن را روزبه بمانی گفته بود و آهنگ سازی هم برعهده بهروز صفاریان بود. در آن سال افراد دیگری همچون امیر تتلو و محمد بحرانی ترانه های دیگری برای تیم ملی خواندند. امیر تتلو ترانه «منم یکی از آن یازده‌تام» را خواند که بسیاری مورد توجه قرار گرفت.
جام جهانی ۲۰۰۶ و علیرضا عصار
در سال ۲۰۰۶ موضوع معرفی آهنگ رسمی برای جام جهانی بیش از هر زمان دیگر مورد توجه قرار گرفت؛ مهمترین دلیل حساس شدن سرود ملی در این دوره این بود که گفته می‌شد فیفا اعلام کرده است تا هر ۳۲ تیم حاضر در جام جهانی یک آهنگ را به عنوان سرود خود معرفی کنند تا در یک مجموعه توسط فدراسیون بین المللی فوتبال به انتشار برسد. نقل قولی که هیچگاه عملی نشد تا فقط بازار خواندن سرود را برای خواننده های مختلف داغ کند. در این دوره بیشترین حساسیت ها برای این کار به وجود آمد. نام خواننده های مختلفی برای اجرای این آهنگ مطرح شد اما در نهایت علیرضا عصار آهنگ رسمی را اجرا کرد؛ آهنگی به رهبری شهرداد روحانی آهنگسازی شد.
در این سال ۱۴ آهنگ درباره حضور ایران در آلمان ساخته و پخش شد که هرکدام از آنها داعیه رسمی بودن داشتند. گروه آریان، بنیامین، گروه سه نفره مهرداد میناوند، نیما نکیسا و پژمان جمشیدی نام هایی بودند که در این دوره اقدام به خواندن آهنگ کرده بودند.
جام جهانی ۱۹۹۸ و شهرام ناظری
جام جهانی فرانسه دومین حضور ایران در جام جهانی بود. هنوز در عرصه موسیقی ادعایی برای خواندن سرود مخصوص تیم ملی وجود نداشت و رقابت‌های امروزی برای خواندن این قطعه در سال‌های بعد آغاز شد.
در آن آن دوره خوانندگان لس‌آنجلسی با به اجرا در آوردن یکی دو آهنگ بیشترین سهم را در این میان به خود اختصاص دادند و البته در ایران نیز شهرام ناظری اثری را به نام «سواران دشت» اجرا کرده بود که در روزهای حضور ایران در جام جهانی بارها پخش شد و مورد استقبال نیز قرار گرفت.
بیشتر بخوانید:
۲۵۱۳۵
