ناگفته‌ها و نادیده‌هایی از اپرای عروسکی عاشورا؛ غریب‌پور: من برای نام ایران کار کرده‌ام+ فیلم
به گزارش خبرنگار فرهنگی بارز نیوز، نویسنده این اپرای عروسکی، یا «لیبرتو»ی آن هم، بهروز غریب پور است. و البته کارگردانش. آهنگسازش هم بهزاد عبدی. اپرای عروسکی عاشورا، ۲۳ بازی دهنده دارد و ۱۳ آواگر. محمد معتمدی در سومین اثر گروه تئاتر عروسکی آران، نقش حر بن یزید ریاحی را خوانده است.
گروه تئاتر آران سومین از ده گانه اپرای عروسکی اش را در آخرین روزهای گرم مردادماه ۱۴۰۱، در تالار وحدت تهران اجرا کرد. این اپرای عروسکی، به صورت اکسپوز اجرا شده است. یعنی تماشاگران، همزمان، عروسک ها و بازی دهنده های عروسک ها را می بینند. بنا به گفته غریب پور، برای نخستین بار است که چنین کاری در ایران و شاید در دنیا رخ داده باشد. اما تالار وحدت، برای نخستین بار است که میزبان یک کار عروسکی است و در نوع خود بی نظیر است.
این اپرای عروسکی، در کشورهای اروپایی هم اجرا شده و یکی از آثار پرطرفدار گروه تئاتر عروسکی آران در بین مخاطبان خارجی به حساب می آید. غریب پور می گوید که تماشاگرانی را دیده است که پس از پایان اجرای این اپرا، به پهنای صورت، اشک ریخته اند، بدون آنکه فارسی بدانند.
غریب پور معتقد است که اپرای عروسکی عاشورا، یکی از آثار شاخصی است که در مواجهه با هنر قدمت دار غربی ها، دست بالا را دارد و حرف های بسیاری برای گفتن.
ویلادمیر سیرنکو، نوشته های بهزاد عبدی را با کمک گروه کر و ارکستر ناسیونال اوکراین به اجرا درآورده و اعضای گروه کر ارکستر سمفونیک تهران نیز این گروه را یاری کرده اند.
علی پاکدست به عنوان بازدهنده و یکی از طراحان شبیه ها، اپرای عروسکی عاشورا را یکی از منحصربه فردترین آثار در نوع روایت این حماسه می داند و غریب پور نیز معتقد است، این اثر، به مدد جاودانگی موضوع آن، توانسته است تاثیرگذار باشد.
بر اساس آنچه که بازی دهندگان عروسک ها در این اپرا، می گویند، دیده نشدن شان در روی صحنه، اهمیتی ندارد و مهم این است که حس شان را بتوانند به طور کامل به عروسک ها انتقال دهند. از این طریق تماشاگران، حضور و تبحر آنان را درک خواهند کرد.
غزل اسکندرنژاد، یکی دیگر از بازی دهندگان این اپرا است که شبیه امام حسین(ع) را به حرکت در می آورد. می‌گوید یکی از نکته های تلخی که در مواجهه با دیگران به دست آورده، این است که جملگی گمان می کنند بازی دهنده شمایل مردانه، مرد هستند و به اعضای مرد گروه، تبریک می گویند. اما او بازی دهنده شبیه های مردانه زیادی بوده است و کارش را با وسواس و دقت بالا انجام داده است.
سارا اقبال هم بازی دهنده دیگر گروه تئاتر عروسکی آران است که همدلی و همراهی همه اعضای گروه در اجرای اپرای عروسکی را مهم ترین موضوع در این کار می داند. او از دشواری های بسیاری که در کار وجود داشته است می گوید اما معتقد است که همه سختی ها، با اجرای مخاطب پسند گروه در روی صحنه، از بین می رود.
یکی از چالش هایی که گروه تئاتر عروسکی آران سال ها با آن مواجه هستند، مباحث مالی و حمایت های ویژه ای است که از سوی منتقدان شان، به این گروه منتسب شده است. غریب پور، توضیح می دهد که به عنوان مثال برای اپرای عروسکی مولوی، یکصد و پنجاه میلیون تومان هزینه شده است که این رقم در زمان خود، از دستمزد یک فوتبالیست حرفه ای، کمتر است. در حالی که در این اثر، همایون شجریان، محمد معتمدی، اسحاق انور و بسیاری دیگر از خوانندگان حرفه ای حضور داشتند. در کنار اینها، بهزاد عبدی آهنگساز نامداری است که برای این اثر، موسیقی پرباری نوشته است و ارکستر ناسیونال اوکراین با نوازندگان حرفه ای و با اجرای استاندارد جهانی، پارتیتورهای عبدی را نواخته اند. بنابراین دستمزد اینها را در کنار تعداد زیادی از بازی دهندگان و طراحان و فعالان دیگر پشت صحنه باید در نظر گرفت.
غریب پور اظهار می کند که «من برای ایران و نام ایران کار کرده ام.»
او می‌گوید که آثاری که او به عنوان اپرای عروسکی تا به امروز اجرا کرده، در ساختاری به نام اپرای ملی، قرار دارد. چرا که آهنگ، شعر و سوژه هایی که انتخاب شده اند، همگی ملی هستند و امروز نیز خوشبختانه در ساخت عروسک ها، به خودکفایی رسیده اند و به دیگر به کشورهای قدمت دار در این زمینه، نیازی ندارند. به گفته غریب پور، در واقع تئوری اپرای ملی در کشور، با اجرای اپرای عروسکی عاشورا شکل گرفت.
پاکدست هم، از منتقدان و اهالی رسانه به شدت گلایه مند است. او می گوید طی بیست سال فعالیت گروه در زمینه اجرای عروسکی، هیچ گزارش یا نقدی بر روی عملکرد بازی دهندگان عروسک ها نوشته نشده است. در حالی که این کار، خود بازیگری یا به مراتب دشوارتر از آن است و می باید که جدی گرفته شود.
در فیلم ضمیمه این خبر، نکته های جذاب و ناگفته ای از پشت صحنه این اجرا خواهید دید.
