ترکیه روز سه‌شنبه پس از توافق با فنلاند و سوئد برای حفظ امنیت سه‌جانبه وتویش درباره عضویت این کشورها را در پیمان ناتو را کنار گذاشت و راه را برای گسترش این پیمان نظامی به منطقه اسکاندیناوی یا نوردیک اروپا گشود.
ین راهگشایی پس از چهار ساعت مذاکره میان این کشورها درست پیش از شروع اجلاس اعضای ناتو در مادرید پایتخت اسپانیا رخ داد و به این ترتیب از یک بن‌بست خجالت‌آور در این گردهمایی رهبران ۳۰ کشور عضو که هدفش نشان دادن اتحاد بر ضد روسیه است، جلوگیری شد.
اکنون هلسینکی و استکهلم می‌توانند درخواستشان را برای پیوستن به این اتحاد نظامی دارای سلاح‌های هسته‌ای تسلیم کنند و با درخواست این دو کشور نوردیک (شمال اروپا) با سابقه طولانی بیطرفی برای کسب حمایت از ناتو، بزرگترین دگرگونی در وضعیت امنیتی اروپا تحکیم می‌شود.
نینیستو، رئیس‌جمهور فنلاند در بیانیه‌ای گفت: «وزیران خارجه ما یک یادداشت تفاهم سه‌جانبه را امضا کرده‌اند که تاییدکننده حمایت ترکیه از دعوت فنلاند و سوئد برای عضویت در ناتو است.»
نینیستو گفت که اقدامات برای پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو در دو روز آینده مورد توافق قرار خواهد گرفت.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو و دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه در بیانیه‌های جداگانه رسیدن به این توافق میان رئیس ناتو، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، ماگدالنا آندرسون، نخست‌وزیر سوئد و نینیستو را اعلام کردند.
آندرسون در یک پست توئیتری گفت: «همین الان یک یادداشت تفاهم کلیدی میان سوئد، فنلاند و ترکیه امضا شد که راه را برای پیوستن سوئد به ناتو می‌گشاید.»
تحکیم موضع ناتو در دریای بالتیک
این مصالحه و رفع بن‌بست پاسخ این اتحادیه به روسیه را به خصوص در دریای بالتیک تحکیم می‌کند، چرا که عضویت فنلاند و سوئد در کناره این دریا باعث برتری نظامی ناتو در آن می‌شود.
در منطقه گسترده‌تر نوردیک (شمال اروپا)، نروژ، دانمارک و سه کشور حوزه بالاتیک از قبل عضو ناتو هستند. جنگ روسیه در اوکراین یا به قول مسکو «عملیات ویژه نظامی»، به غلبه بر دهه‌ها مخالفت در سوئد برای پیوستن به ناتو یاری رساند.
استولتنبرگ گفت ۳۰ رهبر ناتو اکنون از فنلاند که ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه دارد و سوئد دعوت خواهند کرد به ناتو بپیوندند و این دو کشور به «دعوت‌شدگان» رسمی بدل می‌شوند. او به خبرنگاران گفت: «درها گشوده شد- پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو انجام خواهد شد.»
با این حال، حتی در صورتی که دعوت رسمی از فنلاند و سوئد برای عضویت صادر شود، پارلمان‌های ۳۰ کشور عضو باید تصمیم رهبران را تایید کنند و این روند ممکن است تا یک سال طول بکشد.
ترکیه چه به دست می‌آورد
تقاضای اصلی ترکیه که در اواخر ماه مه باعث غافلگیری کشورهای ناتو شد، این بود که کشورهای نوردیک حمایت گروه‌های پیکارجوی کرد مستقر در قلمروهایشان را متوقف و ممنوعیت فروش برخی از سلاح‌ها به ترکیه را لغو کنند.
استولتنبرگ گفت شرایط این معامله شامل افزایش همکاری سوئد در تقاهای استرداد مجرمین بوسیله ترکیبه درباره پیکارجویان مظنون و اصلاح قوانین سوئد و فنلاند برای تشدید این رویکرد نسبت به این افراد است.
به گفته استولتنبرگ، سوئد و فنلاند محدودیت فروش سلاح‌هایشان به ترکیه را هم لغو می‌کنند.
ترکیه نگرانی جدی درباره حضور اعضای گروه «حزب کارگران کردستان» (پ‌ک‌ک) در سوئد ابراز کرده است، گروهی که در سال ۱۹۸۴ مبارزه مسلحانه با دولت ترکیه را آغاز کردندک
در بیانیه ریاست‌جمهوری ترکیه هم به رسیدن به توافق درباره «همکاری کامل با ترکیه بر ضد پی‌کی‌کی و گروه‌های وابسته به آن اشاره شده است.
در این بیانیه همچنین آمده است که سوئد و فنلاند از مبارزه ترکیه بر ضد تروریسم در همه اشکال و نمودهای آن ابراز پشتیبانی کرده‌اند.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا که برای شرکت در اجلاس ناتو در مادرید است، در هنگام ملاقات با پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا و فیلیپ پادشاه اسپانیا بر همبستگی کشورهای عضو پیمان ناتو تاکید کرد و گفت «به باور من، ناتو بیش از هر زمان دیگری به تحرک درآمده است.»
یک مقام ارشد دولت باید گفت واشینگتن رویکردی بی‌سروصدا را در این مدت برگزیده بود و تاکید کرد ترکیه توافقش با فنلاند و سوئد را با تقاضای قدیمی‌اش برای دریافت جنگنده‌های آمریکایی اف-۱۶ مربوط نکرده است.
بایدن در اجلاس ناتو با اردوغان دیدار خواهد کرد. اردوغان پیش از حرکت به سوی مادریدگفت به بایدن برای موافقت با فروش جنگنده‌های اف-۱۶ فشار خواهد آورد.
او گفت که با بایدن درباره موضوع خرید سیستم‌های دفاع ضد هوایی اس-۴۰۰ از روسیه که به تحریم‌هایی از جانب آمریکا بر ضد ترکیه انجامید و کیت‌های مدرن کردن تسلیحات آمریکایی و موضوعات دیگر مذاکره خواهد کرد.
