«ساخت ماهواره نور ۲، مصداق دستبهدست شدن مشعل المپیک تلاش و ما میتوانیم ایران، در قرنهای متمادی است؛ مشعلی که از گذشته به امروز رسیده و بیگمان از نسل کنونی بهدست نسلهای بعدی متفکران این سرزمین خواهد رسید. تاریخ، این گزاره را دهها، صدها و هزاران بار به اثبات رسانده است.»
پرویز کرمی؛ مشاور معاون علمی و فناوری رئیسجمهوری در رووزنامه همشهری نوشت:
رهبر فرزانه انقلاب همواره در تبیین مفهوم «ما میتوانیم» عنوان میداشتند که «رهایی از وابستگی یعنی اینکه یک ملت، خودش باشد؛ با مغز خودش فکر کند؛ با چشم خودش ببیند؛ با اراده خودش انتخاب کند؛ آنچه را هم انتخاب میکند، چیزی باشد که برایش مفید است. ضمن اینکه از همه تجارب هم استفاده کند.»
در هفته گذشته که تصاویر ماهواره ایران ساخت نور ۲ از پایگاه ناوگان پنجم دریایی آمریکا منتشر شد، ناخودآگاه به یاد این سخنان پیر فرزانه انقلاب افتادم. اینکه سیر تطور «دانش اگر در ثریا باشد، مردمانی از پارس بدان دست خواهند یافت» پیامبر رحمت(ص) تا «یک ملت با مغز خودش فکر کند» رهبری انقلاب، چه رؤیای صادقانهای از مردمان ایرانزمین را در برابر دیدگان یک دنیا به نمایش گذاشته است.
مردمانی که در هژمونی گسترده تحریم و تهدید و تحدید، چه شگفتانههایی که در حوزه ساخت و تولید فناوریهای روزآمد ایران ساخت ارائه نکردند در موضوع اخیر ماهوارههایی را در مدار ۵۰۰کیلومتری زمین (LEO) مستقر کردهاند تا در زمره معدود کشورهای جهان قرار بگیریم که با این ماهوارهها، از هر نقطه جهان که بخواهیم، تصاویر باکیفیت و رنگی تهیه کنیم. ماهوارههایی که از ایستگاه سامانههای زمینی، انواع ماهوارهبر، پرتابگرها و از لجستیک تا فناوریهای پیشرفته نرمافزاری و سختافزاری آن، یعنی یک زنجیره کامل صنعت فضایی تماما بهدست جوانان برومند این سرزمین، بومیسازی شد و اینچنین استیلای چشمگیر ایران اسلامی را بر پهنه آسمانها به تصویر کشید.
آمارها اما دایره این مباهات را صدچندان میکنند. طبق آمارهای رسمی بینالمللی، ایران در سال ۱۹۹۶، در رتبه ۴۵کشورهای دارای برترین فناوریهای فضایی قرار داشت. در آن سالها، ایران، سایه تحریم چندانی را در این زمینه احساس نمیکرد اما امروز و تا پیش از این دستاورد درخشان، ایران، دهمین کشور دارای فناوریهای نوین فضایی است. آنچه در این آمار رشکبرانگیز نشان داده و تعجب دانشمندان و نوابغ جهانی را در پی داشته آنکه، ۹کشور ابتدایی این فهرست، تحت هیچگونه تحریم فضایی قرار ندارند و ایران بهعنوان دهمین کشور این فهرست، نخستین کشوری است که با شدیدترین تحریمهای حوزه هوافضا مواجه است.
و حال اگر پاسکاری فناوری در میان کشورهای در راس این فهرست نباشد و اگر آنها به اندازه ایران، تحت این میزان تحریمهای ظالمانه قرار بگیرند، آیا باز هم خواهند توانست جایگاه کنونی خود را حفظ کنند و آیا در چنین شرایطی، رتبه ایران، باز هم مرتبه دهم این فهرست است؟
همت و غیرت ایرانی، اینچنین است که معطل هیچ دستور و بخشنامه یا خشم و خوشایند دول شرقی و غربی نمیماند. آتشبهاختیار بودن یعنی همین؛ یعنی انتفاضهای که نخبگان هوافضای ما به چنین دستاوردی برسند که با دستان خالی از کمکها و انتقال تجربیات شرقی و غربی، اینچنین گستره گیتی را به زیر چشمان پرنفوذ خود کشانده و دنیا را برای بدخواهان این ملت و سرزمین ناامنتر کنند. در مشاهداتم از یک کشور حاشیه خلیجفارس که تمام تاریخاش به یک قرن هم نمیرسد، بواسطه ورود ابتدایی که در حوزه هوا و فضا در مراکز علمی، آموزشی خیابانها و مکانهای عمومیاش، تصاویر و سازههایی از فعالیتهای فضاییاش که جملگی وارداتی و ساخت کشورهای غربی و با پولهای بادآورده نفتی خریداری شده است، به وفور و اشکال مختلف دیده میشود. در بسیاری از نقاط دیگر دنیا نیز، اوضاع چنین است. یعنی هر دستاوردی با تشویقها و توصیفهای بلندبالای تبلیغی و رسانهای همراه میشود اما ما در کشورمان با داشتن هزاران شرکت دانش بنیان و خلاق و تولیدات و دستاوردهای بینظیر علمی و فناوری، نشانهای از محصولات و تلاشهای این شرکتها را در کتب درسی- رسانهها، مبلمان شهری، به اشکال مختلف در کوی و برزن یا مکانهای پررفتوآمد نمییابیم.
در عرصههای رسانهای، گزارشها و خبرها، بیشتر دستوری و سطحی است و مطالبی کمجان و کمتأثیر از این بخش مشاهده میکنیم. بله؛ ما مقصریم. چون حق مطلب را درباره دستاوردهای نوآورانه و فناورانه دانشمندانمان در عرصههای مختلف را ادا نکردیم. ما بدهکار این جماعت افتخارآفرین هستیم. با اینکه میدانیم مثل و مانند این عزیزان در دنیا کمیاب است اما با حساسیت، دقت و مداومت به تولید محتوا در اینباره نمیپردازیم در معرفی و شناساندن دانشمندان خود هم کم توفیق هستیم و در مقابل، فضای مجازی ما پرشده از خود تحقیری ایران و ایرانی!
اما در این میان ما مقصریم؛ ما رسانهایها. تقصیرمان هم در این است که به اندازه توانمندیهای دانشمندان و افتخارآفرینیهایشان، نتوانستهایم کار رسانهای بکنیم و جامعه و جهانمان را از این تلاشها آگاه کنیم. روراست باید بگویم که شرمنده همه این عزیزان هستیم. باید این کفران نعمتی که هر روز ما در فضای مجازی و رسانهایها مرتکب میشویم به سرعت به پایان برسد و سرها را به سمت تکریم و ارتقای فعالیتها و دستاوردهای دانشمندان و نخبگان و سرآمدان و نوآوران و خلاقان کشورمان به احترام بچرخانیم.
ایران اسلامی با رسانههای قدرتمند و حامی دانش و فناوری میتواند به والاترین درجات برسد و در میان کشورهای دنیا، جایی که لایقاش هست را بیابد. و اینک این تاریخ پرافتخار ایرانزمین است که تا مادام خلقت، بستری برای زاد و پرورش نخبگانی است که همواره شعار ما میتوانیم را به فعلیت میرسانند و تمام تلاشهایی که مترصد دلسرد کردن آنهاست را به زمین میزنند و اینچنین عزتمندانه در مسیر بومیسازی دستاوردهایی که تا پیش از این کسی فکرش را هم نمیکرد که به مرزهای ایران اسلامی برسد، تلاش میکنند. این دستاورد، مصداق دستبهدست شدن مشعل المپیک تلاش و ما میتوانیم ایران، در قرنهای متمادی است؛ مشعلی که از گذشته به امروز رسیده و بیگمان از نسل کنونی بهدست نسلهای بعدی متفکران این سرزمین خواهد رسید. تاریخ، این گزاره را دهها، صدها و هزاران بار به اثبات رسانده است.