فوبیا یا ترس بیمارگونه که به صورت الگویی تکرار شونده می‌تواند در زندگی و سلامت روان افراد اختلال ایجاد کند امری رایج و البته متنوع است. لیست فوبیاهای رایج در جهان البته اسامی چند حیوان را هم در خود دارد.
فوبیا احساس ناخوشایند و آزاردهنده‌ای است که به دلیل ترس‌هایی واقعی یا خیالی ایجاد می‌شود و گاهی این ترس برای فرد غیرقابل تحمل می‌شود و حتی گاهی این افراد تصور می‌کنند عاملی که باعث ترس و وحشت آنها شده است، زندگی‌شان را تهدید می‌کند.
لیلا میررضایی، روانشناس، گفت: برای مردم ترس‌هایی وجود دارد که از دیدگاه دیگران غیرعادی، غیرمنطقی و گاه جالب است. وی با اشاره به این‌که تریپوفوبیا یا ترس از الگوهای نامنظم یا خوشه‌ای، سوراخ‌های کوچک یا حفره‌ها یکی از انواع ترس‌های رایج در دنیاست، عنوان کرد: انزجار زیست‌شناختی و ترس‌های آموخته‌شده فرهنگی دلایل اصلی این ترس هستند، تریپوفوبیا «ترسی شدید و غیرمنطقی از سوراخ‌ها و حفره‌ها» است.
این کارشناس با اشاره به این‌که این ترس برای افراد عادی، غیرمنطقی و عجیب به نظر می‌رسد، تصریح کرد: فرد مبتلا به این نوع از فوبیا صرفا با دیدن یا فکر کردن به سوراخ‌ها دچار وحشت‌زدگی یا حملات پانیک (عصبی) می‌شود، در نتیجه این افراد از چیزهایی مانند مرجان، اسفنج، پوست، گوشت، شانهٔ عسل خشک‌شده و هر چیز دیگری که از سوراخ‌ها تشکیل شده باشد دوری می‌کنند، برای این افراد سوراخ‌ها ظاهری نفرت‌انگیز و ناخوشایند دارند و آنها برای دوری از این سوراخ‌ها هر کاری می‌کنند.
میررضایی اِروفوبیا یا «ترس از پرواز» از انواع دیگر ترس‌های رایج در دنیاست، افزود: حدودا شش و نیم درصد جمعیت جهان به ترس از پرواز دچار هستند، این ترس معمولا با ترس‌های دیگری مرتبط است، ترس‌هایی مانند آگورافوبیا، ترس از ناتوانی در فرار و تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا، ترس از فضاهای کوچک و محدود طبیعی است که این ترس بر زندگی کاری و شخصی فرد تأثیر می‌گذارد، زیرا مسافرت هوایی برای او غیرممکن است. در این افراد حتی فکر کردن به پرواز هم می‌تواند باعث پریشانی شدید شود و حالت‌هایی مانند حالت تهوع و حمله پانیک را در آنها ایجاد کند.
وی با اشاره به این‌که «آلودگی‌هراسی» یا میسوفوبیا، ترس از میکروب‌ها، نوع دیگر فوبیاست، تصریح کرد: این فوبیا معمولا با اختلال وسواس فکری و عملی و اختلال وسواس جبری ارتباط نزدیکی دارد، بسیاری از افراد مبتلا به میسوفوبیا به اختلال وسواس جبری نیز دچار هستند که در نتیجه آن ممکن است در حمام کردن یا شستن دست‌هایشان زیاده‌روی کنند.
این ترس ناسالم و بیمارگونه از میکروب‌ها باعث می‌شود که فرد از آلودگی مواد غذایی یا تماس پیدا کردن با مایعات بدن افراد اطراف خود نیز بترسد، میسوفوبیا عوارض فراوانی دارد، زیرا این افراد تلاش می‌کنند که از موقعیت‌های اجتماعی دوری کنند و انزوا از نشانه‌های معمول این فوبیاست.
این روانشناس «ترس از فضاهای کوچک» را دیگر فوبیای رایج در دنیا دانست و افزود: کلاستروفوبیا نیز یکی از رایج‌ترین فوبیاهای دنیاست و تقریبا پنج تا هفت درصد جمعیت جهان به این فوبیا دچار هستند، این فوبیا معمولا با ترس از خفگی یا محدودیت مرتبط است.
وی «ترس از تندر و رعد و برق» را از دیگر انواع رایج ترس برشمرد و افزود: طوفان می‌تواند به‌شدت باعث ناتوانی و آزار افراد مبتلا به استرافوبیا شود که بیشتر افراد مبتلا به این فوبیا کودکان هستند، البته گاهی این فوبیا تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا می‌کند. جالب است بدانید که حتی وحشی‌ترین و درنده‌ترین حیوانات نیز به‌شدت از تندر و آذرخش می‌ترسند و پنهان شدن واکنش دفاعی طبیعی آن‌هاست.
میررضایی با اشاره به این‌که «سگ‌هراسی» یا سینوفوبیا، از رایج‌ترین فوبیاهای دنیاست، عنوان کرد: ترس شدید از سگ‌ها یکی از رایج‌ترین فوبیاهای حیوانات در سرتاسر جهان است، تقریبا ۳۶ درصد افراد مبتلا به این فوبیا سعی می‌کنند این ترس خود را درمان کنند و بیشتر آنها از گربه نیز می‌ترسند.
این کارشناس با اشاره به این‌که ترس رایج دیگر در دنیا آگورافوبیا یا «ترس از فضاهای باز یا شلوغ» است، عنوان کرد: این فوبیا مشکلات زیادی در زندگی فرد ایجاد می‌کند، زیرا باعث می‌شود که از رفتن به مرکز خرید، بازار، تئاتر و سایر مکان‌های شلوغ و همچنین زمین‌های باز اجتناب کند، این افراد صرفا با فکر کردن یا دیدن چنین فضاهایی دچار وحشت شدید می‌شوند، آگورافوبیا دور باطلی ایجاد می‌کند، زیرا فرد مبتلا از ایجاد حمله پانیک می‌ترسد و همین افکار او منجر به حملهٔ پانیک شده و محدود کردن فعالیت‌ها و دوری و رفتار اجتنابی به بخشی از زندگی این افراد تبدیل می‌شود، بنابراین افسردگی یکی از نشانه‌های رایج این فوبیاست.
وی با اشاره به این‌که «ترس از ارتفاع» یا آکروفوبیا نیز یکی دیگر از رایج‌ترین فوبیاهای دنیاست، تصریح کرد: این فوبیا ترسی غیرمنطقی از ارتفاع و سقوط است، حتی زمانی که فرد در ارتفاع زیادی قرار ندارد، باعث می‌شود که فرد به‌شدت مضطرب یا وحشت‌زده شود و نتواند از جایی که از آن بالا رفته پایین بیاید.
میررضایی با اشاره به این‌که ترس از مار یا اوفیدیوفوبیا، دومین «حیوان‌هراسی» یا زوفوبیای رایج در جهان است که در فهرست ما، درست بعد از رایج‌ترین فوبیا قرار می‌گیرد، تصریح کرد: این فوبیا تقریبا در یک‌سوم بزرگ‌سالان وجود دارد.
این روانشناس عنوان کرد: «ترس از مار» نیز در تکامل ما ریشه دارد، چون ترس از مارهای سمی برای بقای ما ضروری است، اوفیدیوفوبیای شدید می‌تواند بر زندگی فرد تأثیر نامطلوبی بگذارد، زیرا باعث می‌شود که از پیاده‌روی و چادر زدن در طبیعت و فعالیت‌های مشابه اجتناب کند و حتی ممکن است فرد از مارها و سایر خزندگان موجود در فروشگاه‌های حیوانات خانگی نیز بترسد.
«عنکبوت‌هراسی» یا آراکنوفوبیا، نیز یکی دیگر از حیوان هراسی‌های رایج است. در این فوبیا ترس شدید و بیش از حد از عنکبوت‌ها یا سایر تنندگان مانند عقرب‌هاست و معمولا علت این ترس تکاملی بوده، زیرا بعضی از گونه‌های عنکبوت‌ها مرگ‌بار هستند و این ترس واکنشی طبیعی در انسان برای زنده ماندن است.
متأسفانه فوبیا مشکل نسبتا رایجی است و بسیاری از ما دست‌کم به یک مورد از ترس‌های یاد شده دچار هستیم اما خبر خوب این است که با مراجعه به روانشناس متخصص می‌توان در جهت رفع این هراس‌ها و بازگشت به زندگی امن و شاد گام برداشت.
