زیباترین موزه‌های جهان از لنز هنر معماری

به گزارش خبرنگار فرهنگی از مجله نشنال جئوگرافیک، وقتی در سال ۱۹۵۹ موزه مارپیچ و بُتنی گوگنهایم ساخته فرانک لوید رایت در شهر نیویورک افتتاح شد، منتقدان به آن لقب «ماشین لباسشویی رایت» را دادند و مدعی شدند این موزه شبیه به یک شیرینی رولی غول پیکر است! یکی از منتقدان روزنامه نیویورک تایمز تا جایی پیش رفت که طراحی این موزه را جنگی میان معماری و نقاشی دانست که در آن هردو طرف سخت مصدوم شدند. 

موزه معروف گوگنهایم اولین نمونه از موزه‌های مدرنی بود که به گونه‌ای طراحی شدند تا در کنار گنجینه‌های موزه، با نما و جاذبه‌های بصری خود بازدیدکنندگان را جذب کنند.

پاتریسیون دل ریل (Patricio del Real) استاد معماری و تاریخ دانشگاه هاروارد در این باره می‌گوید: در گذشته موزه‌ها به گونه‌ای ساخته می‌شدند که یادآور معابد یونان باستان و سازه‌هایی چون پانتئون در رم باشند اما این دست از ساختمان‌ها می‌توانند خشک، تهدیدآمیز و بیش از اندازه اروپا محور باشند بنابراین از وقتی جامعه به سمت کثرت گرایی پیش رفت، مطالبات مردم هم عوض شد و شکل و فرم موزه‌ها هم باید تغییر می‌کرد.

این به معنای خداحافظی با ستون‌های رومی و استقبال از عناصر جدید چون شبکه‌های آلومینیومی بود که دیوید آجای، معمار غنایی- انگلیسی، برای ساخت موزه ملی تاریخ و فرهنگ آمریکایی‌های آفریقایی تبار با لیزر برش زد.

بسیاری از کارشناسان رشد بی‌سابقه ساخت موزه‌هایی با نمای مدرن در قرن بیست و یکم را ناشی از «اثر بیلبائو» می دانند که به موزه گوگنهایم بیلبائو اشاره دارد. زیرا افتتاح این موزه با منحنی‌های شیشه‌ای مجلل و نمای درخشانش در سال ۱۹۹۷ شهر بیلبائو در شمال اسپانیا را زیر رادار هنر معاصر جهان قرار داد.

به تدریج مسئولان برنامه‌ریزی و نمایشگاه‌گردانان دریافتند که یک موزه پرزرق و برق با معماری به روز، می‌تواند چهره شهر و جذابیت آن را برای گردشگران متحول کند، درست مثل تاثیری که برج ایفل و ساختمان امپایر استیت نیویورک چند نسل قبل برجای گذاشتند. موزه‌های جدید با معماری خیره کننده به کمک نوآوری‌ها در حوزه تکنولوژی از جمله مدلسازی سه بعدی و معماری پارامتریک و ابزار و مصالحی پا گرفتند که از همیشه محکم‌تر و خالص‌تر بودند. 

در ادامه چند مورد از زیباترین موزه‌های جهان را مشاهده می‌کنید که علاوه بر گنجینه‌های هنری و تاریخی که در دل پنهان کرده‌اند، با نمای جذاب و چشم‌نوازی که دارند بازدیدکنندگان را از سراسر جهان به خود جلب می‌کنند. 

موزه نجوم شانگهای، چین

موزه نجوم شانگهای که طرح آن توسط توماس جی. وانگ و شرکت آمریکایی Ennead Architects طراحی و اجرا شد با به کارگیری عنصر دیوارهای منحنی به گونه‌ای ساخته شده که یادآور شکل هندسی کیهان و تصویر ستارگان و سیارات منظومه شمسی باشد. در ورودی این موزه نیز یک حفره دایره شکل وجود دارد که مثل یک گاه شمار خورشیدی عمل می‌کند.

موزه هنرهای معاصر زیتس آفریقا، آفریقای جنوبی

موزه هنرهای معاصر زیتس بزرگترین موزه اختصاصی آفریقا در جهان است که در سال ۲۰۱۷ در کیپ تاون افتتاح شد. توماس هدرویک، معمار معروف انگلیسی، در طراحی این موزه با ایجاد استوانه‌های بتنی یک لابی خیره‌کننده ساخت که از جاذبه‌های این بناست. این موزه اولین موزه هنرهای معاصر آفریقا و ویترینی برای کار مجسمه‌سازان، عکاسان و نقاشان از سراسر این قاره است.

بنیاد لوما، فرانسه

فرانک گری، معمار سرشناس کانادایی-آمریکایی، برای ساخت بنیاد لوما که ژوئن امسال در شهر آرل فرانسه افتتاح شد، از تابلوی شب پرستاره ونسان ونگوگ الهام گرفت. این ساختمان که ترکیبی از موزه هنرهای معاصر و مرکز فرهنگی است، در حدود ۵۵ متری از سطح شهر کوچکی برافراشته شده که با نقاشی‌های ونگوگ، پیکاسو و چند نقاش دیگر شناخته می‌شود. برخی منتقدان معتقدند ابعاد این بنا برای شهری به کوچکی آرل زیادی بزرگ است.

موزه وی اند اِی داندی، اسکاتلند

موزه وی اند اِی داندی (V&A DUNDEE) که در سال ۲۰۱۸ به عنوان پایگاهی برای هنر و طراحی در کشور اسکاتلند افتتاح شد، شعبه دیگر موزه ویکتوریا و آلبرت لندن است. کنگو کوما، معمار شناخته شده ژاپنی، در ساخت این موزه با استفاده از شیشه و صفحات بزرگ بتنی صخره‌های اسکاتلند را بازآفرینی کرد. یک سد از این سازه کشتی مانند در برابر رودخانه داندی که طولانی‌ترین رود اسکاتلند است، محافظت می‌کند. 

موزه آینده، امارات متحده عربی

موزه آینده با نمایی مرکب از فایبرگلاس و فولاد که به خطاطی نستعلیق عربی مزین شده، اواخر سال ۲۰۲۱ در شهر دوبی افتتاح می‌شود. این موزه نمایشگاه‌هایی در حوزه طراحی و نوآوری‌های تکنولوژیکی برگزار خواهد کرد و نمای آن شب‌ها با نور ال ای دی روشن می‌شود.  

موزه ملی تاریخ و فرهنگ آمریکایی‌های آفریقایی تبار، آمریکا

موزه ملی اسمیتسونین برای تاریخ و فرهنگ آمریکایی‌های آفریقایی تبار در سال ۲۰۱۶ در آمریکا تاسیس شد. توماس آجای این بنا را به شکل تاج یکی از قبایل نیجریه ساخت و نمای آن را با ردیف‌هایی از آلومینیوم پوشاند که به شکل بالکن‌های فلزی نیواورلئان تزئین شده بودند.  

موزه گوگنهایم بیلبائو، اسپانیا

وقتی موزه گوگنهایم در سال ۱۹۹۷ در شهر بیلبائوی اسپانیا افتتاح شد، قاعده بازی برای معماری موزه‌ها عوض شد. معماری منحصربه‌فرد این موزه که کاری از فرانک گری بود، در خصوص این که موزه‌های معاصر چه شکلی می‌توانند باشند و چگونه می‌توانند هویت یک شهر را تغییر دهند، یک استاندارد جدید به وجود آورد.  

مرکز حیدر علی اف، جمهوری آذربایجان

در مرکز حیدر علی اف باکو در جمهوری آذربایجان هیچ خط راستی وجود ندارد. این سازه منحنی که به دست زاها حدید معروف طراحی و ساخته شده، میزبان موزه‌ای از تاریخ و فرهنگ کشور آذربایجان است.

موزه حافظه اندلس، اسپانیا

آلبرت کامپو بائسا، معمار شناخته شده اسپانیایی، با قرار دادن یک ساختمان ساده‌ی سه طبقه در حاشیه یک اندرونی مدور، موزه تاریخ و فرهنگ اندلس را در گرانادای اسپانیا ساخت. یک شیب بیضی شکل طبقات مختلف این موزه زیبا را به هم وصل می‌کند.

موزه ماریتایم، دانمارک

موزه زیرزمینی ماریتایم دانمارک محل نمایش کشتی‌ها، تجهیزات ناوبری و دیگر عتیقه‌جات مربوط به دریانوردی است. این موزه در شهر هلسینگور واقع شده است، همان شهری که قلعه الهام بخش نمایشنامه هملت از ویلیام شکسپیر در آن قرار دارد. گالری‌های شیشه‌ای این موزه و گذرگاه‌های صنعتی آن به دست گروه معماری بیارکه اینگلس طراحی شد. 

موزه هنر ریو، برزیل

معماران گروه برناردس+جاکوبسون برای ساخت موزه هنر ریو (MAR) یک قصر باروک، یک اداره پلیس و یک ترمینال اتوبوسرانی را به کمک یک سقف موج مانند و یک دالان به هم وصل کردند. نتیجه این معماری مدرن، یک موزه هنرهای معاصر شد که میزبان نمایشگاه‌ها و اجراهای مربوطه است.

مرکز ژرژ پمپیدو، فرانسه

موزه هنر معاصر ژرژ پمپیدو به لطف نقشه‌ای که ریچارد راجرز و رنزو پیانو در سال ۱۹۷۱ کشیدند، به عنوان یک نمونه اولیه از سبک معماری پشت و رو (inside out)، کانال کشی روکار دارد و پله برقی‌های آن روی نما نصب شده‌اند. رستوران واقع در پشت بام این موزه، یکی از بهترین چشم‌اندازها از شهر پاریس را دارد.    

موزه گوگنهایم، آمریکا

فرانک لوید رایت، معمار مطرح آمریکایی، در دهه ۱۹۴۰ میلادی در حالی به طرح موزه سولومون آر. گوگنهایم فکر می‌کرد که رویای ساخت ساختمان‌هایی به شکل صدف را در سر داشت. متاسفانه رایت مدت کوتاهی پیش از آن که این موزه در سال ۱۹۵۹ افتتاح شود جان خود را از دست داد. اگرچه این بنا در ابتدا موافقان و مخالفان خودش را داشت اما حالا به عنوان شاهکار معماری رایت شناخته می‌شود.