نام «اصغر فرهادی» باز بر سر زبان‌ها افتاد
اصغر فرهادی یکی از فیلمسازان برجسته سینمای ایران است با کارنامه‌ای درخشان در سطح بین‌المللی. این کارگردان ۴۹ ساله تاکنون ۱۶ نامزدی در جوایز اسکار، گلدن گلوب، بفتا و فستیوال‌های بین‌المللی فیلم کن و برلین به دست آورده و توانسته از این رویدادهای معتبر سینمایی ۸ جایزه به خانه ببرد.
فرهادی اولین بار در سال ۲۰۱۱ با فیلم تاثیرگذار جدایی نادر از سیمین نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد و توانست با پشت سر گذاشتن رقیبانی از لهستان، بلژیک و کانادا این جایزه را از آن خود کند. این فیلمساز پرافتخار ایرانی ۵ سال بعد در هشتادونهمین دوره جوایز اسکار برای بار دوم و این بار با فیلم فروشنده که اقتباسی هوشمندانه از نمایشنامه‌ای به همین نام از آرتور میلر نمایشنامه‌نویس معروف آمریکایی بود، برنده جایزه اسکار شد.
از دیگر افتخارات این فیلمساز سرشناس می‌توان به خرس نقره‌ای بهترین کارگردان برای فیلم درباره الی و خرس طلایی بهترین فیلم برای جدایی نادر از سیمین از جشنواره بین‌المللی فیلم برلین، جایزه بهترین فیلمنامه برای فیلم فروشنده از جشنواره فیلم کن و جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان برای فیلم جدایی نادر از سیمین اشاره کرد.
فرهادی که کارگردانی فیلمهایی چون رقص در غبار، چهارشنبه سوری، گذشته و همه می‌دانند را در کارنامه خود دارد، همچنین در سال ۲۰۱۲ به فهرست روزنامه هافینگتن پست از بیست و سه کارگردان برتر جهان و در سال ۲۰۱۶ به فهرست وبسایت ایندی‌وایر از پنج کارگردان برتر دنیا راه یافت. قهرمان آخرین ساخته این کارگردان تواناست و پیش‌بینی می‌شود افتخارات بیشتری را در عرصه داخلی و خارجی برای او به ارمغان آورد.
دورخیز برای اسکار و نخل طلا
این روزها نام فرهادی در بین اهالی سینما و نشریات سینمایی جهان بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است. چندی پیش نشریه سینمایی ورایتی در پیش‌بینی اولیه خود از برندگان نودوچهارمین دوره از جوایز اسکار، فیلم قهرمان ساخته فرهادی را به عنوان مدعی اول دریافت اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان معرفی کرد.
قهرمان نهمین فیلم بلند فرهادی است که در شیراز و با بازی امیر جدیدی، محسن تنابنده، فرشته صدرعرفایی، سارینا فرهادی و جمعی دیگر از بازیگران فیلمبرداری شد. قهرمان یک فیلم با درونمایه معمایی است که هنوز کسی از داستانش خبر ندارد.
اگر همه چیز طبق برنامه‌ریزی پیش رود، نودوچهارمین دوره از مراسم اهدای جوایز اسکار به روال سال های قبل اواخر ماه فوریه سال ۲۰۲۲ (اسفند ۱۴۰۰) و در سالن تئاتر دالبی برگزار می‌شود و فیلمهایی که از اول مارس (۱۱ اسفند ۹۹) تا ۳۱ دسامبر (۱۰ دی ۱۴۰۰) در سینماها اکران شده باشند، واجد شرایط شرکت در این ماراتن خواهند بود.
علاوه بر درخشش احتمالی در اسکار نودوچهارم، چندی پیش نشریات سینمایی از عرض اندام قهرمان فرهادی در جشنواره بین‌المللی کن ۲۰۲۱ خبر دادند. فرهادی در کنار کارگردان‌های مطرحی چون روبن اوستلوند و ژاک اودیار فیلم جدید خود را را برای هیات گزینش این رویداد سینمایی فرستاده و به احتمال زیاد برای رقابت برای نخل طلای این جشنواره واجد شرایط شناخته خواهد شد.
فهرست فیلمهای حاضر در جشنواره کن ۲۰۲۱، ٢٧ می (۶ تیر) اعلام می‌شود و نسخه فیزیکی آن از ۶ تا ۱۷ ژوئیه (۱۵ تا ۲۶ تیر) در فرانسه برگزار خواهد شد.
از نولان و تارانتینو تا فرهادی؛ سفیدترین کارنامه‌ها در فیلمسازی
اصغر فرهادی از آن فیلمسازان صاحب سبک است که توانست جریان اصلی سینمای ایران را به جهان معرفی کند. فیلمهای فرهادی عمدتا روی پاشنه نمایش مواجهه اخلاق و بی‌اخلاقی می‌چرخند و یک کنکاش به دور از قضاوت درباره مفاهیمی چون دروغ، پنهان‌کاری و خیانت را در یک بسته‌بندی منحصربه‌فرد از فرم به مخاطب هدیه می‌دهند. همین سبک اصیل و تصویر جدیدی که فرهادی از ایران، ایرانی و سینمای کشورمان به جهان ارائه داد، او را به یکی از فیلمسازان سرشناس بین‌المللی تبدیل کرده است.
نشریات خارجی تاکنون بارها نام فرهادی را در فهرست بهترین کارگردانان جهان قرار داده‌اند. در جدیدترین این موارد، مجله انگلیسی فار اوت (Far out) یک فهرست جالب از ۱۰ کارگردانی منتشر کرده که تمام آثارشان شایسته تقدیر هستند و به اصطلاح فیلم بد نمی‌سازند. در این فهرست نام اصغر فرهادی در کنار فیلمسازان مطرحی چون مارتین اسکورسیزی، کریستوفر نولان و کوئنتین تارانتینو قرار گرفته است.
فار اوت درباره سینمای فرهادی این‌طور نوشته که او صمیمانه و با تمام وجود فیلم می‌سازد و شیوه صادقانه و پرشور وی در پرداخت انسانیت، هم تاثیرگذار است و هم هنرمندانه.
دیگر فیلمسازانی که به این فهرست راه یافتند عبارتند از: بونگ جون هو کارگردان انگل، دنی ویلنوو سازنده بلید رانر ۲۰۳۹ و تل‌ماسه، گرتا گرویگ کارگردان زنان کوچک، مارتین مک دونا کارگردان سه بیلبورد خارج از شهر ابینگ میزوری، برادران کوئن سازنده آثاری چون فارگو و لبوفسکی بزرگ و کلی رایکارد کارگردان گاو اول.
اصغر فرهادی در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۱ در خمینی شهر اصفهان متولد شد. وی فعالیت های هنری خود را در نوجوانی و از سن ۱۳ سالگی آغاز کرد و پس از پیوستن به انجمن سینمای جوانان اصفهان، فیلمهای کوتاه ۱۶ و هشت میلی متری ساخت. این شور و اشتیاق به سینما، باعث شد تحصیلات خود را در مقطع لیسانس و فوق لیسانس در رشته تئاتر و به ترتیب در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه تربیت مدرس تهران ادامه دهد.
فرهادی از ابتدای فعالیت‌های نمایشی خود، وارد تلویزیون شد. در این سالها بیشتر به نگارش فیلمنامه پرداخت؛ تجربه‌ای که بعدها در نوع نگاه ویژه او در زمینه کارگردانی اثر گذاشت. وی فیلمنامه‌نویسی را با ارتفاع پست (۱۳۸۰) ساخته ابراهیم حاتمی کیا آغاز کرد و پس از آن فیلمنامه همه آثارش را خودش نوشت.
فرهادی کمتر از یک سال پس از اکران ارتفاع پست، کارگردانی را با فیلم سینمایی رقص در غبار شروع کرد. این فیلم با اقبال عمومی روبه رو شد و جوایز گوناگونی کسب کرد که از آن جمله می‌توان به جایزه بهترین کارگردانی از جشنواره «آسیا پاسیفیک» در سال ۲۰۰۳، بهترین فیلم از جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۸۱ و بهترین فیلمنامه از جشن خانه سینما اشاره کرد.
دومین کارگردانی فرهادی در فیلم سینمایی شهر زیبا (۱۳۸۲) رقم خورد. این فیلم، داستان خود را از دل جامعه وام گرفته است و یک درونمایه عاشقانه را میان ناملایمتی های اجتماعی به تصویر می‌کشد. شهرزیبا نیز مانند فیلم نخست فرهادی جوایز متعددی چون «طاووس طلایی» جشنواره بین المللی فیلم هند در سال ۲۰۰۴ و جایزه بزرگ جشنواره بین المللی فیلم ورشو را در همین سال از آن خود کرد.
فرهادی پس از ۲ سال، با فیلم چهارشنبه سوری، یکی از موفق ترین ساخته های خود، بار دیگر به پرده نقره‌ای بازگشت. وی در این فیلم به سراغ سوژه‌ای درباره خیانت و تن دادن به تغییرها برای ادامه زندگی رفت. سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۸۴، «قرقاول نقره‌ای» جشنواره فیلمِ «کرالا» هند در سال ۲۰۰۶ و «هوگو طلایی» جشنواره بین المللی فیلمِ «شیکاگو» در همین سال، ارمغان‌های چهارشنبه سوری برای فرهادی بودند.
فیلم بعدی این کارگردان، درباره الی (۱۳۸۷) بود. این فیلم به دلیل شخصیت پردازی، غافلگیری های متعدد، جریان داشتن در فضایی قابل لمس و پایانِ باز، اثری برجسته و ویژه در کارنامه هنری وی به شمار می‌رود. درباره الی، افزون بر استقبالِ جشنواره‌های داخلی در جشنواره‌های خارجی نیز خوش درخشید. جایزه ویژه تماشاگران جشنواره فیلم فجر، تندیس بهترین کارگردانی جشن خانه سینما، «خرس نقره‌ای» بهترین کارگردان جشنواره بین المللی فیلم برلین ۲۰۰۹ و بهترین فیلم داستانی جشنواره فیلم «ترایبکا» آمریکا در سال ۲۰۰۹ از جوایز دریافتی این فیلم هستند.
فرهادی در سال ۱۳۸۹ جدایی نادر از سیمین را ساخت. وی در این فیلم زندگی زن و شوهری را به تصویر می‌کشد که پس از جدا شدن، مسیرهای متفاوتی را انتخاب می کنند که به اختلاف و تاثیر بر زندگی یک خانواده دیگر منجر می‌شود. این فیلم به دلیل نوعِ نگاه ویژه و بهره گیری از عناصر واقع‌گرایانه (رئالیستی)، افزون بر استقبال داخلی و فروش بالا، ۵۸ جایزه از جشنواره های داخلی و خارجی دریافت کرد که مهمترین آن‌ها جوایز اسکار و گلدن گلوب بود.
فیلم گذشته (۱۳۹۱) نیز نخستین تجربه فیلمسازی فرهادی به زبانی غیرفارسی بود. این فیلم از زبانی استفاده می‌کند که فراتر از شهر پاریس و تفاوت های کلامی حرکت می‌کند و مخاطبان غیرفارسی زبان به آسانی مفاهیم آن را دریافت می‌کنند.
فیلم فروشنده (۱۳۹۴) دیگر اثر موفق این کارگردان بود که جایزه بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشنواره کن ۲۰۱۶ را برایش به ارمغان آورد.
همه می‌دانند Todos Lo Saben) (۱۳۹۷))، فیلمی در ژانر تریلر روان‌شناختی، هشتمین فیلم بلند فرهادی بود که به زبان اسپانیایی ساخته شد و بازیگرانی همچون خاویر باردم، پنه‌لوپه کروز و ریکاردو دارین در آن ایفای نقش کردند. همه می‌دانند نخستین بار در جشنواره فیلم کن و به عنوان فیلم افتتاحیه این جشنواره در ۲۰۱۸ اکران شد. این دومین فیلم اسپانیایی زبانی بود که در تاریخ جشنواره بین‌المللی فیلم کن به عنوان فیلم افتتاحیه انتخاب شد. این فیلم برای نخل طلا جشنواره کن ۲۰۱۸ و فیلم منتخب مردم جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو ۲۰۱۸ نامزد شد. همچنین جوایز فوتوگراماس سیمین بهترین بازیگر نقش اول زن ۲۰۱۹ و بهترین بازیگر نقش اول مرد جوایز پلاتینو ۲۰۱۹ را برای کروز و باردم به ارمغان آورد. اما این پایان افتخارآفرینی‌های فرهادی نیست و این مسیر ادامه دارد.
